سود پرک | کاستیک سودا | Caustic Soda Flakes
نام صنعتی: کاستیک سودا، سود سوز آور
فرمول: (NaOH)
آنالیز: %1±98
نام های دیگر: هیدروکسید سدیم، سود جامد پرک، سود کاستیک، سود پرک
بسته بندی: کیسه های 25 کیلویی، پالت یک تنی، بیگ بگ یک تنی
- توضیحات
- روش تولید
- کاربرد
- نگهداری
- MSDS
- ویژگی ها
- آنالیز
- دانلود آنالیز
- گالری عکس
توضیحات
کاستیک سودا ماده شیمیایی بسیار پر کاربرد در صنعت است. بنابراین بسیاری از فعالین صنایع با این ماده آشنایی دارند. اما ممکن است افراد با ویژگیهای دقیق این ماده آشنا نباشند. بنابراین در ادامه به توضیح کاملتر درباره سود سوز آور میپردازیم.
سود پرک چیست؟
سود پرک یا کاستیک سودا (Caustic Soda) با نام علمی سدیم هیدروکسید (Sodium hydroxide) مادهای شیمیایی جامد و سفیدرنگ با فرمول شیمیایی NaOH است. این ماده دارای خاصیت قلیایی بسیار قوی است و به راحتی در آب حل میشود. سود پرک دارای نقطه ذوب ۱۳۹۰ درجه سانتیگراد و نقطه جوش ۶۰۶ درجه سانتیگراد است.
تاریخچه سود پرک (سدیم هیدروکسید)
سود پرک یا سدیم هیدروکسید، سابقهای طولانی و پر فراز و نشیب دارد که به طور جدایی ناپذیری با تاریخچه صابون سازی گره خورده است. شواهد نشان میدهد که از صابون در دوران باستان مصر و بین النهرین باستان استفاده میشده است. اما اولین اشارات به تولید سود پرک به عنوان یک ماده شیمیایی مجزا، به اواخر قرن سیزدهم میلادی باز میگردد.
در آن زمان، صابونسازان از فرآیندی به نام “سود سوزآور از خاکستر سودا” برای به دست آوردن هیدروکسید سدیم به عنوان بخشی از تولید صابون استفاده میکردند. این فرآیند شامل عبور آب از سدیم کربنات ناخالص ( خاکستر سودا ) به همراه آهک (CaO) بود.
سدیم هیدروکسید اسید است یا باز؟
سدیم هیدروکسید (NaOH) باز قوی است و نه اسید. در واقع، بر اساس نظریههای مختلف اسید و باز، میتوان به راحتی ماهیت شیمیایی سدیم هیدروکسید را تشخیص داد:
1. نظریه آرنیوس:
طبق نظریه آرنیوس، اسیدها موادی هستند که در آب، یون هیدروژن (H+) آزاد میکنند و بازها موادی هستند که در آب، یون هیدروکسید (OH-) آزاد میکنند. هنگامی که سدیم هیدروکسید در آب حل میشود، به طور کامل به یونهای سدیم (Na+) و یونهای هیدروکسید (OH-) تجزیه میشود. بنابراین، از آنجا که NaOH در آب یون هیدروکسید آزاد میکند، طبق نظریه آرنیوس، یک باز است.
2. نظریه برونستد – لوری:
بر اساس نظریه برونستد-لوری، اسیدها موادی هستند که میتوانند پروتون (H+) از دست بدهند و بازها موادی هستند که میتوانند پروتون (H+) بپذیرند. سدیم هیدروکسید نمیتواند پروتون از دست بدهد، اما میتواند به راحتی پروتون (H+) از مولکولهای آب بپذیرد و یون هیدروکسید (OH-) تشکیل دهد. بنابراین، طبق نظریه برونستد-لوری، NaOH نیز یک باز است.
3. نظریه لوئیس:
طبق نظریه لوئیس، اسیدها موادی هستند که میتوانند یک جفت الکترون را بپذیرند و بازها موادی هستند که میتوانند یک جفت الکترون را اهدا کنند. سدیم هیدروکسید میتواند یک جفت الکترون از یون هیدروکسید (OH-) را به مولکولهای آب اهدا کند. بنابراین، طبق نظریه لوئیس، NaOH نیز یک باز است.
بنابراین، با توجه به تمام سه نظریه اسید و باز، سدیم هیدروکسید به طور قطعی یک باز قوی است.
جدول مشخصات فنی سود پرک | |
---|---|
مقدار | ویژگی |
NaOH | فرمول شیمیایی |
%1±98 | خلوص |
هیدروکسید سدیم، سود جامد پرک، کاستیک سودا، سود کاستیک | نامهای دیگر |
40.00 g/mol | وزن مولکولی |
2.13 g/cm3 | چگالی |
318 درجه سانتیگراد | نقطه ذوب |
1388 درجه سانتیگراد | نقطه جوش |
1100 g/L | حلالیت در آب |
12.1 | PH |
25.15 mS/cm | رسانایی الکتریکی |
بسیار قلیایی | خاصیت اسیدی |
بسیار خورنده | خورندگی |
کاغذسازی، تصفیه آب، تولید صابون و مواد شوینده، تولید پتروشیمی و پلاستیک، تولید مواد آرایشی و بهداشتی، تصفیه فلزات | کاربردها |
خواص هیدروکسید سدیم
هیدروکسید سدیم جامد و سفیدرنگ است که به صورت پرک تولید شده و دارای دمای ذوب 1390درجه سانتیگراد و چگالی 2,13 گرم بر سانتی متر مکعب است. این ماده به سهولت میتواند رطوبت هوا را جذب کرده و با هوا واکنش بدهد. به همین دلیل، لازم است هنگام حمل و نقل، تحت پوششهای حفاظتی لازم قرار گیرد.
آبپوشهای سود پرک (هیدروکسید سدیم) شناخته شده است و محلول قلیایی قوی در آب پدید میآورد. یعنی در آب به طور کامل به یونهای تشکیل دهندهاش (+Na و -OH) تفکیک میشود. این ماده به عنوان یک باز قوی، یکی از مواد شیمیایی صنعتی بسیار مهم به شمار میرود.
برای نمونه، تولید کاستیک سودا در سال 1980 در آمریکا، 12 میلیون تن بوده است. در زمینههای مختلفی کاربرد دارد که از جمله:
- در تولید مواد شیمیایی (50 درصد)
- ابریشم مصنوعی
- خمیر کاغذ و کاغذ (15 درصد)
- آلومینیوم (10 درصد)
- مواد پتروشیمی
- و پارچه (5 درصد)
- صابون و مواد شوینده (5 درصد) به کار میرود.
همچنین در آزمایشگاهها برای تعیین غلظت اسیدهای مجهول در سنجش حجمی (تیتراسیون) اسید – باز از محلول قلیایی هیدروکسید سدیم استاندارد استفاده میشود.
انواع سود پرک
سود پرک را میتوان بر اساس حالت فیزیکی، خلوص و کاربرد، به انواع مختلف تقسیم کرد.
– بر اساس حالت فیزیکی:
1- سود پرک: رایجترین نوع سود پرک است که به صورت پولکهای سفید رنگ و بی بو است.
2- سود مایع: سود پرک که در آب حل شده است.
3- سود جامد: سودی که در آب حل نشده است.
– بر اساس خلوص:
- 99 درصد: خلوص این نوع سود بسیار بالا است و در صنایع حساس مانند تولید دارو و مواد آرایشی و بهداشتی استفاده میشود.
- 98 درصد: خلوص این نوع سود نیز بالا است و در صنایع مختلف کاربرد دارد.
- 96 درصد: خلوص این نوع سود کمتر است و در صنایعی مانند تصفیه آب و تولید مواد شوینده استفاده میشود.
– بر اساس کاربرد:
- صنعتی: این نوع سود در صنایع مختلف مانند کاغذسازی، تصفیه آب، پتروشیمی و تولید مواد شوینده استفاده میشود.
- آزمایشگاهی: این نوع سود در آزمایشگاهها برای انجام آزمایشهای مختلف استفاده میشود.
- آرایشی و بهداشتی: این نوع سود در تولید مواد آرایشی و بهداشتی استفاده میشود.
واکنش سود پرک با آب
تولید هیدروکسید سدیم
تولید سود پرک به طور کلی یک فرایند دو مرحلهای است. ابتدا تولید سود مایع 50 درصد و سپس تبدیل به هیدروکسید سدیم جامد در حالتهای مختلف پرک، گرانول و پودری که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند.
1- تولید سود مایع
تولید سود مایع بر اساس فرآیند الکترولیز آب نمک (NaCl) انجام میشود. در این فرآیند، محلول آب نمک به دو الکترود مثبت و منفی متصل میشود. در الکترود مثبت، کلر تولید میشود و در الکترود منفی، سدیم هیدروکسید و هیدروژن تولید میشوند.
2- تولید سود پرک
سود مایع تولید شده در مرحله قبل، پس از خنک شدن و تغلیظ، وارد محفظه تبخیر میشود. در این محفظه، آب موجود در سود مایع تبخیر میشود و هیدروکسید سدیم جامد باقی میماند. سود پرک جامد سپس خشک میشود و به شکل پرک، گرانول یا پودری بستهبندی و به بازار عرضه میشود.
– روشهای تولید سود پرک
در حال حاضر، سه روش اصلی برای تولید هیدروکسید سدیم وجود دارد:
- روش ممبران (غشایی): در این روش، از غشاهای نیمه تراوا برای جداسازی گاز کلر از محلول سدیم هیدروکسید استفاده میشود. این روش از نظر زیست محیطی مناسبتر از روشهای دیگر است.
- روش دیافراگم: در این روش، از یک دیافراگم برای جداسازی گاز کلر از محلول سدیم هیدروکسید استفاده میشود. این روش از نظر اقتصادی مقرونبهصرفهتر از روش ممبران است.
- روش مرکوری (جیوه ای): در این روش، از جیوه به عنوان کاتالیزور استفاده میشود. این روش از نظر اقتصادی مقرونبهصرفهتر از روشهای دیگر است، اما به دلیل استفاده از جیوه، از نظر زیست محیطی مضر است.
باید توجه شود که سود سوز آور در تماس با پوست، دارای اثر خورندگی است و استفاده از دستکش ضروری است. حتماً جهت مشاهده موارد ایمنی که باید در استفاده و حمل و نقل و انبارداری این ماده رعایت شوند به سربرگ MSDS مراجعه کنید.
واکنش سدیم هیدروکسید با اب
واکنش سدیم هیدروکسید (NaOH) با آب، یک واکنش گرمازا و شیمیایی است که منجر به تولید محلول قلیایی قوی میشود. در این واکنش، سدیم هیدروکسید به طور کامل در آب حل شده و به یونهای سدیم (Na+) و هیدروکسید (OH-) تجزیه میشود.
معادله شیمیایی این واکنش به صورت زیر است:
NaOH(s) + H2O(l) → Na+(aq) + OH-(aq) + حرارت
کاربردهای محلول حاصل از واکنش سدیم هیدروکسید با آب:
محلول حاصل از واکنش سدیم هیدروکسید با آب کاربردهای مختلفی در صنایع و مصارف خانگی دارد، از جمله:
- نظافت: از این محلول میتوان برای تمیز کردن سطوح مختلف مانند کاشی، سرامیک، اجاق گاز، فر و … استفاده کرد.
- رسوبزدایی: از این محلول میتوان برای رسوبزدایی لولههای آب، کتری و قوری استفاده کرد.
- تولید صابون و مواد شوینده: از این محلول در تولید صابون و مواد شوینده استفاده میشود.
- خنثی سازی اسیدها: از این محلول میتوان برای خنثی سازی اسیدها استفاده کرد.
- تصفیه فاضلاب: از این محلول در تصفیه فاضلاب استفاده میشود.
سود پرک در چه صنایعی کاربرد دارد؟
کاستیک سودا به دلیل خاصیت قلیایی بالایی که دارد، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد. از جمله کاربردهای آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- صنعت فلزی و تولید شیشه، روی، آلومینیوم، گالوانیزه و آبکاری
- صنعت باطری سازی و خنثی سازی اسید و باطری سازی
- صنعت دارو سازی، تولید الکل و آرایشی و بهداشتی
- صنعت تولید چربی گیرها و سایر صنایع وابسته
- صنعت نفت و گاز و پتروشیمی
- صنعت تولید کارتن و کاغذ
- صنعت چرم و نساجی
- صنعت رنگ رزی
در ادامه به شرح هر یک از این کاربردها میپردازیم:
1- تصفیه آب:
سود پرک در تصفیه آب برای حذف مواد جامد معلق، کلر و سایر مواد آلی استفاده میشود. مواد جامد معلق میتوانند شامل ذرات خاک، شن، گل و لای و سایر مواد باشند. کلر نیز مادهای شیمیایی است که برای ضدعفونی آب استفاده میشود. اما کلر نیز میتواند مضر باشد و باید از آب حذف شود. هیدروکسید سدیم با حل شدن در آب، خاصیت قلیایی ایجاد میکند که باعث میشود مواد جامد معلق و مواد آلی از آب جدا شوند.
2- تولید صابون و مواد شوینده:
هیدروکسید سدیم در تولید صابون و مواد شوینده به عنوان ماده اصلی استفاده میشود. صابون یک ماده پاک کننده است که از واکنش هیدروکسید سدیم با چربیها و روغنها تولید میشود. مواد شوینده نیز از ترکیبات مختلف از جمله هیدروکسید سدیم، تری سدیم فسفات و سایر مواد تشکیل میشوند. سود پرک با چربیها واکنش میدهد و آنها را saponifies میکند و به همین دلیل در تولید انواع صابون، شامپو، مایع ظرفشویی و … کاربرد دارد
3- صنایع نساجی:
کاستیک سودا در صنایع نساجی برای حذف چربی و سایر مواد آلی از الیاف پارچه استفاده میشود. این کار باعث میشود پارچه نرمتر و با دوامتر شود. همچنین میتواند برای رنگرزی پارچه نیز استفاده شود. در صنعت نساجی از سود پرک برای مرسری سازی، رنگرزی و چاپ پارچه استفاده میشود. سود الیاف پارچه را نرم و لطیف میکند و به رنگها کمک میکند تا بهتر به الیاف بچسبند.
4- صنایع کاغذ و مقوا:
سود پرک در صنایع کاغذ و مقوا برای تولید خمیر کاغذ استفاده میشود. خمیر کاغذ از خرد کردن چوب و سایر مواد سلولزی تولید میشود. هیدروکسید سدیم به این فرآیند کمک میکند تا الیاف سلولزی از لیگنین جدا شوند و خمیر کاغذ با کیفیت بالاتری تولید شود. از سود برای سفید کردن خمیر چوب و افزایش کیفیت کاغذ استفاده میشود.
5- صنایع پتروشیمی:
در صنایع پتروشیمی برای تولید انواع مواد شیمیایی استفاده میشود. از جمله این مواد میتوان به پلیمرها، علفکشها، رنگها و حلالها اشاره کرد. در صنعت پتروشیمی از سود پرک به عنوان ماده اولیه برای تولید انواع مواد شیمیایی مانند PVC، اپوکسی رزین، و پلی اتیلن استفاده میشود.
6- صنعت داروسازی:
از سود پرک در تولید برخی از داروها مانند آنتیبیوتیکها و مسکنها استفاده میشود. همچنین از کاستیک سودا برای ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و استریل کردن محلولهای دارویی استفاده میشود.
7- چرم سازی:
برای آهکزدایی و خنثی سازی پوست خام در فرآیند چرم سازی استفاده میشود. سود پرک میتواند پروتئینهای موجود در پوست را حل کند و به این ترتیب پوست را برای مراحل بعدی فرآیند چرم سازی آماده کند.
8- فرآوری مواد غذایی:
از سود در فرآوری مواد غذایی به عنوان تنظیم کننده pH، ضدعفونی کننده و عامل قلیایی کننده استفاده میشود. برای مثال، از سود پرک برای پوست کندن گوجه فرنگی، زیتون و سیب زمینی، خنثی سازی اسیدیته در تولید مربا و ژله، و تنظیم pH در تولید پنیر استفاده میشود.
9- تولید باتری:
از هیدروکسید سدیم در تولید باتریهای قلیایی به عنوان الکترولیت استفاده میشود. الکترولیت محلولی است که جریان الکتریکی را در باتری هدایت میکند.
10- استخراج فلزات:
از کاستیک سودا در استخراج فلزاتی مانند آلومینیوم، مس و روی استفاده میشود. سود پرک میتواند سنگ معدن را حل کند و فلز مورد نظر را از آن استخراج کند.
در کنار این کاربردهای اصلی، کاستیک سودا در صنایع دیگر نیز کاربرد دارد. به عنوان مثال، از سود در ساخت سدیم سیلیکات، سدیم کربنات و سدیم سولفات نیز استفاده میشود.
کاربرد سود پرک در خانه
سود پرک یا سدیم هیدروکسید، مادهای شیمیایی با کاربردهای فراوان در مصارف خانگی است. برخی از مهمترین کاربردهای آن در خانه عبارتند از:
1. رفع گرفتگی لولهها:
به دلیل خاصیت چربیزدایی و حل کنندگی قوی، میتواند برای رفع گرفتگی لولههای فاضلاب و سینک استفاده شود. برای این کار، کافی است 100 گرم سود پرک را با یک لیتر آب سرد مخلوط کنید و محلول را به آرامی در لوله بریزید. سپس 30 دقیقه صبر کنید و بعد با آب داغ فراوان لوله را شستشو دهید.
2. تمیز کردن سطوح:
هیدروکسید سدیم میتواند برای تمیز کردن سطوح مختلف مانند اجاق گاز، فر، کاشی و سرامیک، ظروف چدنی و … استفاده شود. برای این کار، محلول سود پرک را با آب رقیق کنید و با استفاده از اسفنج یا برس، سطح مورد نظر را تمیز کنید. سپس با آب فراوان سطح را بشویید.
3. ضدعفونی کردن:
به دلیل خاصیت قلیایی قوی، میتواند میکروبها و باکتریها را از بین ببرد. از این ماده میتوان برای ضدعفونی سطوح مختلف مانند سرویس بهداشتی، سطل زباله و … استفاده کرد. برای این کار، محلول سود پرک را با آب رقیق کنید و سطوح مورد نظر را با آن تمیز کنید. سپس با آب فراوان سطوح را بشویید.
4. سفید کردن لباس:
از کاستیک سودا میتوان برای سفید کردن لباسهای سفید استفاده کرد. برای این کار، 1 قاشق غذاخوری سود پرک را به ازای هر 4 لیتر آب به ماشین لباسشویی اضافه کنید.
مضرات سود پرک
در ادامه به برخی از مضرات سدیم هیدروکسید سدیم اشاره میکنیم:
- سوختگی پوست و چشم: مادهای بسیار خورنده است و در صورت تماس با پوست یا چشم میتواند باعث سوختگی شدید شود. سوختگی ناشی، میتواند تا عمق بافتهای زیرین پوست پیش برود و درمان آن دشوار و زمانبر باشد.
- آسیب به ریهها: استنشاق بخارات آن میتواند باعث تحریک و التهاب ریهها شود. در موارد شدید، استنشاق بخارات سود میتواند باعث آماس ریوی شود.
- آسیب به دستگاه گوارش: بلع میتواند باعث سوختگی شدید دستگاه گوارش شود. در موارد شدید، بلع میتواند باعث مرگ شود.
- آسیب به بافتهای بدن: کاستیک سودا میتواند با پروتئینهای موجود در بافتهای بدن واکنش دهد و باعث ایجاد ترکیبات سمی شود. این ترکیبات سمی میتوانند باعث آسیب به بافتهای بدن شوند.
برای کاهش خطرات ناشی از هیدروکسید سدیم، هنگام کار با این ماده باید از تجهیزات ایمنی مناسب استفاده شود. این تجهیزات شامل دستکش، عینک ایمنی، لباس محافظ و ماسک تنفسی است. همچنین باید از قرار دادن سود پرک در دسترس کودکان و حیوانات خانگی جلوگیری شود.
در صورت تماس کاستیک سودا با پوست یا چشم، باید بلافاصله ناحیه آسیب دیده را با آب فراوان بشویید. در صورت استنشاق بخارات سود، باید بلافاصله به هوای تازه بروید و از استفراغ خودداری کنید.
مهمترین جایگزینهای سود پرک (سدیم هیدروکسید)
انتخاب جایگزین مناسب برای سود پرک به کاربرد مورد نظر شما بستگی دارد. در اینجا به برخی از مهمترین جایگزینهای سود پرک در کاربردهای مختلف اشاره میکنیم:
- هیدروکسید پتاسیم (KOH): همانطور که قبلاً ذکر شد، هیدروکسید پتاسیم یک باز قوی با خواص مشابه سود پرک است و میتواند در بسیاری از کاربردها جایگزین آن شود.
- آمونیاک (NH3): آمونیاک یک باز ضعیفتر از سود پرک است، اما میتواند برای تمیز کردن سطوح و ضدعفونی کردن استفاده شود.
- آهک (Ca(OH)2): آهک یک باز ضعیف است که میتواند برای رسوبزدایی آب و خنثی سازی اسیدها استفاده شود.
خرید و فروش سود پرک
به دنبال سود پرک باکیفیت و با قیمت مناسب هستید؟ شرکت شایانکار کیمیا پارس شایانکار، بزرگترین صادرکننده مواد شیمیایی و سود پرک در ایران، بهترین گزینه برای شماست.
ما سود پرک صنعتی با خلوص ۹۸ درصد را در بسته بندیهای ۲۵ کیلویی به صورت مستقیم از کارخانه به شما عرضه میکنیم. هیدروکسید سدیم شایانکار با استفاده از مواد اولیه باکیفیت و فناوریهای پیشرفته تولید میشود و دارای استانداردهای بینالمللی است.
کیمیا پارس شایانکار به مشتریان خود خدمات ویژهای ارائه میدهد، از جمله:
- قیمتهای رقابتی
- تحویل سریع و مطمئن
- خدمات پس از فروش
برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت سفارش، لطفا با ما تماس بگیرید یا در سایت ثبت سفارش نمایید.
بسته بندی سود پرک
سود پرک (سود سوز آور) در بسته بندی کیسه 25 کیلوگرمی 2 جداره قابل تحویل است. جهت استفاده در صنایع داخل کشور و صادرات به کشورهای اطراف با بستهبندیهای مختلف کیسههای ۲۵ کیلوگرمی، پالت های ۱/۵ تنی به همراه شیرینگ و تسمه کشی و یا جمبوبگ های یک تنی، بنا به درخواست مشتری با انجام تشریفات امور گمرکی در مقصد مورد نظر تحویل داده میشود و نیز برای صادرات عرضه میشود.
صادرات سود پرک از ایران
ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان سود پرک (سدیم هیدروکسید) در جهان است.
طبق آمار تجارت جهانی، ایران در سال 2022، حدود 1.5 میلیون تن سود پرک به ارزش تقریبی 500 میلیون دلار صادر کرده است.
مهمترین مقاصد صادراتی سود پرک ایران عبارتند از:
- عراق
- ترکیه
- هند
- افغانستان
- پاکستان
- امارات متحده عربی
- عمان
- آذربایجان
- ترکمنستان
- روسیه
به نقل از فلزات آنلاین تقاضای سود سوزآور از سال ۲۰۱۲ روند صعودی داشته است. در سال ۲۰۲۲، کل تقاضا برای سدیم هیدروکسید حدود ۸۷.۸ میلیون تن بود و در آسیا بیشترین تقاضا متعلق به چین، هند، کره جنوبی و ژاپن است. کل تقاضای سود سوزآور آسیا در سال ۲۰۲۲، حدود ۴۹.۸ میلیون تن بود که ۵۷ درصد از کل تقاضای جهانی را شامل میشود. ساختار مصرف سود سوزآور چین متفاوت از اکثر نقاط جهان به ویژه اروپاست. عمدهترین مصرف سود سوزآور چین در صنعت آلومیناست؛ در حالی که در اروپا عمدتا در صنایع شیمیایی، خمیر کاغذ، مواد غذایی، صابون و تصفیه آب مورد استفاده قرار میگیرد و آلومینا فقط ۴ درصد از سهم کل سدیم هیدروکسید را به خود اختصاص داده است. نمودار ۲، روند تقاضای سود سوزآور چین در بازه زمانی ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ را نشان میدهد.
آینده صادرات سود پرک ایران
با توجه به عواملی مانند افزایش تقاضا برای سود پرک در کشورهای در حال توسعه، پیشبینی میشود که صادرات سود پرک ایران در سالهای آینده نیز رونق داشته باشد. علاوه بر این، توسعه صنایع پاییندستی مانند صنایع شیمیایی و نساجی در ایران نیز میتواند به افزایش تقاضا برای سود پرک در داخل کشور و به تبع آن افزایش صادرات آن منجر شود.
عوامل متعددی در موفقیت ایران در صادرات سود پرک نقش دارند، از جمله:
- ذخایر فراوان مواد اولیه: ایران دارای ذخایر عظیمی از سنگ نمک و آهک است که مواد اولیه اصلی برای تولید سود پرک هستند.
- ظرفیت تولید بالا: ایران دارای تعداد زیادی کارخانه تولید سود پرک با ظرفیت تولید بالا است.
- قیمت مناسب: قیمت سود پرک ایران در مقایسه با سایر کشورهای تولید کننده، به خصوص در منطقه، رقابتی است.
- موقعیت جغرافیایی مناسب: ایران از موقعیت جغرافیایی مناسبی برای صادرات سود پرک به کشورهای همسایه و منطقه برخوردار است.
علاوه بر موارد فوق، دولت ایران نیز از صادرات سود پرک حمایت میکند و مشوقهایی مانند معافیتهای مالیاتی و یارانههای صادراتی به صادرکنندگان سود پرک ارائه میدهد.
روش تولید سود پرک از سود مایع
سود مایع (هیدروکسید سدیم) تولیدی شرکت های پتروشیمی اروند، پتروشیمی،آبادان، پتروشیمی بندر امام،کارخانجات تولیدی شرکت کلران سمنان، شرکت صدرای قم، شرکت کبودان ارومیه، شرکت نیرو کلر اصفهان، شرکت پارس کلر تبریز و سایر واحدهای تولیدی توسط تانکرهای ویژه حمل سود مایع به کارخانجات زنجیره ای و تحت پوشش و نظر:
- کیمیا پارس شایانکار در تهران
- خوزستان
- بندر امام
- بندر ماهشهر
- بهبهان
- رامهرمز
- تبریز
- و قم
منتقل شده و ضمن انجام فرآیند تغلیظ در خطوط تولید با طراحی نوین و مدرن تحت نظر پرسنل مجرب به سود پرک جامد با خلوص 98 الی 99 درصد که به صورت پولکهای سفید رنگ است تبدیل و ضمن بسته بندی اصولی و با نام برندهای اکسین سود، کیمیا سود، پارسیان سود و غیره به صورت مستقیم و یا توسط نمایندگی های مجاز در سطح استانهای کشور و به قیمت رقابتی عرضه میشود.
تهیه سود مایع به روش ممبران
هیدروکسید سدیم ماده شیمیایی به عنوان محصول واکنش کاتدی در فرایند الکترولیز نمک طعام به شیوه های دیافراگمی، غشایی و جیوه ای قابل تهیه می باشد لیکن نوع حاصل از فرایند شیوه غشایی خالص تر است.
تولید سود پرک
سود پرک با استفاده از سود کاستیک مایع تولید شده در پتروشیمیها طی فرایند تغلیظ و تبخیر تولید می شود. واحدهای تولیدکننده سود پرک به منظور تولید سود پرک از سود مایع استفاده میکنند. در فرایند تولید سود پرک ابتدا سود مایع ۵۰% به وسیله تانکرهای مخصوص حمل سود کاستیک مایع به کارخانههای تولید کننده سود جامد کاستیک منتقل شده و پس از آن سود مایع طی فرآیند تولید در خطوط تبخیر، ضمن تبخیر آب موجود در آن و طی مراحل و نظارت دقیق به سود جامد پرک با خلوص %۹۹-۹۸% تبدیل می شود.
کاربرد سود پرک در صنایع
سود پرک به عنوان باز قوی و بسیار پرکاربرد در صنعت می باشد. حدود 56 درصد سود پرک تولید شده در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد که 25 درصد آن در صنعت کاغذ سازی می باشد. سود پرک همچنین در تولید نمک های سدیم و مواد شوینده، تنظیم pH، و سنتز آلی استفاده می شود.
سود پرک از قرنها قبل استفاده می شده است. مصریان باستان از سود سوزآور در غلظت های پایین به همراه خاکسترهای گیاهی برای تهیه آب قلیایی استفاده می نمودند.
سدیم هیدروکسید یک چربی گیر قوی است و زمانی که در تماس با چربی قرار گیرد به راحتی آن را در خود حل می کند.
تولید سود سوزآور در زمینههای مختلفی کاربرد دارد، از جمله در تولید مواد شیمیایی ( ۵۰ درصد)، ابریشم مصنوعی، خمیر کاغذ و کاغذ ( ۱۵ درصد)، آلومینیوم ( ۱۰ درصد)، مواد پتروشیمی و پارچه ( ۵ درصد)، صابون و مواد شوینده ( ۵ درصد) بکار میرود. همچنین در آزمایشگاهها برای تعیین غلظت اسیدهای مجهول در سنجش حجمی (تیتراسیون) اسید–باز از محلول قلیایی هیدروکسید سدیم استاندارد استفاده میشود.
- سود پرک در صنایع فلزی و تولید شیشه، صنایع روی، آلومینیوم، گالوانیزه و آبکاری
- سود پرک در صنایع الکل سازی، آرایشی و بهداشتی و سایر صنایع وابسته
- سود پرک در خنثی سازی اسید، باطری سازی و حفاری چاههای نفت و سایر صنایع
- سود پرک در صنعت تولید مواد شوینده و ضدعفونی کننده
- سود پرک در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی
- سود پرک در ساخت رزین های اپوکسی
- سود پرک در صنعت تولید کارتن و کاغذ
- سود پرک در صنعت چرم و نساجی
- سود پرک در صنعت رنگ رزی
- سود سـوز آور در صنـایع چرم و نساجی
- سود سوز آور در تولید سلول های سوختی
- سود سـوز آور در تولید انواع مواد شیمیایی
- سود سوز آور در ساخت داروهای ضد انعقاد
- سود کاستیک پرک قویترین چرب گیر صنعتی
- کاستیک سودا در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
سود پرک در تصفیه آب و فاضلاب برای کاهش اسیدیته آب - سود کاستیک پرک جهت چربی زدایی دستگاه ها در صنـایع غـذائی، صنـایع شـیر، کنسرو ساز
در صنعت پالایش نفت و گاز، از سود کاستیک برای حذف ترکیبات اسیدی از گازهای سوختی پیش از ورود به محیط استفاده می شود. به عنوان مثال گازهایی که از سوزاندن سوخت های فسیلی منتشر می شوند، حاوی مقادیر قابل توجهی اکسید گوگرد هستند. یکی از راههایی که برای حذف اکسیدهای گوگرد وجود دارد، شست و شوی گازهای سوختی با استفاده از محلول سود کاستیک می باشد.
از سود سوز آور در حالت مایع (سود مایع) برای تمیز کردن محیط (رزینها) و سیستم کروماتوگرافی استفاده می شود. مزیت استفاده از سود کاستیک برای پاکسازی محیط و سیستم کروماتوگرافی شامل بازده مناسب، هزینه اندک و سهولت در تشخیص و شناسایی مقادیر به جا مانده آن می باشد. همانند سایر عامل های پاکسازی کننده، هنگام استفاده از سود سوزآور، از روش مخصوص و ویژه برای پاکسازی سیستم ها و محیط های کروماتوگرافی باید استفاده شود.
دو مورد از مهمترین محصولاتی که حاوی سود کاستیک هستند و در مصارف خانگی استفاده می شود، محلول های لوله بازکن و محلول های سفید کننده هستند. در خانه اغلب لوله ها به دلیل روغن و چربی مسدود می شوند. محلول های تمیز کننده و لوله باز کن که حاوی سدیم هیدروکسید هستند (به شکل جامد یعنی سود پرک یا به صورت محلول در آب یعنی سود مایع) چربی ها را به صابون که محلول در آب است، تبدیل می کند.
همچنین هنگام حل شدن سود پرک در آب میزان زیادی گرما آزاد می شود. این گرما نیز به رفع گرفتگی لوله ها کمک می کند. سدیم هیدروکسید در صورت تماس به پوست و چشم انسان آسیب می رساند. اگر مقدار زیادی سود پرک به لوله گرفته وارد شود، گرمای ایجاد شده در اثر واکنش با آب می تواند موجب به جوش آمدن آب شود. که بر اثر این اتفاق، ذرات آب و سود کاستیک به اطراف پاشیده می شود.
برخی لوله بازکن ها حاوی ذرات ریز آلومینیوم نیز هستند، آلومینیوم به سود کاستیک در آب واکنش می دهد و گاز هیدروژن تولید می کند. حباب های هیدروژن به آشفته کردن محلول و در نتیجه باز کردن لولههای گرفته و مسدود شده کمک می کند.
نحوه نگهداری سود پرک
ماده ای پایدار است که در آب محلول می گردد، در صورت تماس با هوا، با رطوبت هوا و دی اکسید کربن ترکیب می شود، با اسیدها واکنش می دهد و در اثر انحلال در آب یا واکنش با اسید گرمای زیادی آزاد می کند.
- مقادیر مجاز: 2 میلی گرم در مترمکعب
خطرات آتش سوزی و انفجار و اقدامات مربوطه
فاقد خطر انفجار و آتش سوزی می باشد ولی در صورت تماس با رطوبت گرمای انحلال آن شدید است.
ملاحظات بهداشتی در مورد سود پرک، (msds سود پرک)
خطرات علائم بالینی تماس با ماده
(راههای جذب: چشم / پوست مخاط / تنفس)
تماس با سود برای کلیه قسمتهای بدن خطرناک می باشد میزان جراحت وارده بستگی به دمای سود و مدت زمان تماس دارد. در صورت تماس با پوست ابتدا حالت لغزنده (صابونی شکل) روی پوست چسبیده و سپس سوزش پوست شروع و با گذشت زمان سوختگی شدید می گردد. در صورت ورود به چشم می تواند باعث افت بینایی یا کوری دائم شود.
ورود غبار سود به دستگاه تنفسی باعث سرفه های شدید و سوزش دستگاه تنفسی می گردد. در صورت ورود به دستگاه گوارشی باعث سوختگی و التهاب قسمتهای مختلف از قبیل دهان و زبان می گردد.
آلودگی با سود سوزآور و کمکهای اولیه
1- پوست و عضلات: بلافاصله کلیه لباسهای آلوده را از بدن خارج و محل آلودگی را با آب بشویید تا حالت چربی آن مرتفع شود سپس محل را با محلول کلرید آمونیوم 5% شستشو دهید.
2- چشم: بلافاصله چشم را حداقل به مدت 15 دقیقه با آب فراوان شستشو دهید. توجه داشته باشید که بر اثر سوزش شدید پلک چشم بسته می شود که لازم است آن را با دو انگشت باز نگهدارید. پس از شستشو چشم را با محلول رقیق اسید بوریک شستشو دهید و هرگز از کلرید آمونیوم برای شستشوی چشمها استفاده نکنید. پس از اقدامات فوق مصدوم را به پزشک برسانید.
3- دهان: دهان را با مقدار زیادی آب شستشو دهید و سپس از روغنهای استریل روی محل آلودگی استفاده کرده و سپس تخلیه نمائید در صورت سوزش زبان و لبها می توان از یک قطعه یخ جهت کاهش سوزش استفاده کرد.
4- لوازم حفاظت فردی: لباسهای آستین دار غیر پشمی ترجیحاً کتانی، دستکش لاستیکی، کتانی یا چرمی، کلاه لبه دار، چکمه لاستیکی پاشنه دار، پوشش محافظ صورت و گردن
ملاحظات زیست محیطی
- نگهداری و حمل و نقل سود پرک: به دور از رطوبت و دی اکسید کربن هوا و در ظروف در بسته نگهداری می شود.
- نشت و ریزش: در صورت ریزش قابل شستشو یا جمع آوری می باشد.
- نحوه دفع ضایعات: با اسیدها قابل خنثی سازی و با آب قابل شستشو است.
- آسیب رسانی به محیط زیست: باعث افزایش قلیاییت آبها و خاک میگردد.
دستورالعمل بهداشتی ، ایمنی و زیست محیطی سود پرک MSDS
1. ماده و مشخصات شرکت
نام ماده | |
نام شيميايي | سديم هيدروکسيد |
نام هاي مترادف | سود سوز آور، کاستيک سودا، سوداي قليايي |
کاربرد | صنايع غذايي، کاغذ و خمير کاغذ، آب و فاضلاب، چرم و نساجي، داروسازي و … |
شماره انجمن شيمي امريکا | 1310-73-2 |
شماره اتحاديه اروپاي | 215-185-5 |
شرکت توليد کننده | کيميا پارس شايانکار |
2. ترکیب مواد تشکیل دهنده
چگالی | دمای جوش | دمای ذوب | خلوص | جرم مولکولی | فرمول شیمیایی | نام شیمیایی |
2.13 (g cm-3) | 1388 C° | 318 C° | %98 | 39.9971 (g mol-1) | NaOH | سدیم هیدروکسید |
3. هشدارها
اندام های مورد آسیب | چشم . دستگاه تنفسی . پوست | |
بررسی اورژانسی | ممکن است باعث تحریک شود یا به چشم، پوست،دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی آسیب بزند. | |
راه های مواجهه | استنشاق، تماس با پوست، تماس چشمی | |
چشم | باعث سوختگی شدید چشم می شود و در اثر آسیب جدی کوری چشم را نیز به همراه دارد. | |
پوست | در اثر تماس با پوست باعث تحریک شدید و سوختگی می شود. | |
استنشاق | تحریک شدید تنفسی و در نتیجه خس خس، اِدِم ریوی و نارسایی تنفسی را در پی دارد. | |
بلعیدن | باعث سوختگی لب، دهان، مری و دستگاه گوارشی می شود و اسهال و استفراغ را به همراه دارد. | |
اثرات مزمن | تماس طولانی مدت با پوست، پوست را دچار سوختگی شدید، سوزش و آماس می کند |
4. خاموش کردن آتش
عنصر خاموش کننده | از عامل خاموش کننده مناسبی برای مهار آتش استفاده نمایید. هرگز از آب استفاده نکنید. | |
تجهیزات حفاظتی | اگر می توانید ظرف حاوی سود پرک را با احتیاط از محل آتش سوزی دور نمایید. لباس های حفاظتی مناسب از جمله کلاه ایمنی و ماسک صورت بپوشید. | |
سایر توضیحات | در اثر حرارت ممکن است تجزیه شده و بخار سمی تولید شود. |
5. کمک های اولیه
تماس چشمی | از عامل خاموش کننده مناسبی برای مهار آتش استفاده نمایید. هرگز از آب استفاده نکنید. | |
تماس با پوست | لباس ها و کفش های آلوده را به آرامی از تن خارج نموده و بسرعت ناحیه آسیب دیده را به مدت 15 دقیقه با آب و صابون ملایم شستشو دهید. فورا به پزشک مراجعه کنید و حتما قبل از استفاده مجدد، لباس های آلوده را بشویید | |
استنشاق | به فضای باز با هوای تازه بروید . درصورت مشکل در تنفس از ماسک اکسیژن استفاده نمایید و به سرعت به پزشک مراجعه کنید. | |
بلعیدن | دهان مصدوم را شستشو داده و به وی مقدار زیادی آب بخورانید. هرگز او را وادار به استفراغ نکنید، اما اگر استفراغ کرد باید او را رو به جلو خم کنید. در صورت امکان پس از خوردن آب به فرد شیر دهید. دقت کنید که فرد حتما هوشیار باشد | |
توصیه کلی | مصدوم را گرم نگه دارید. در صورت کوتاهی تنفس، از ماسک اکسیژن استفاده کنید. فوریت های پزشکی ضروری ست. مطمئن شوید که تیم پزشکی راجع به ماده و اصول ایمنی آن (برای محافظت از خود) آگاهی لازم را دارد |
6. اقدامات اولیه هنگام پخش تصادفی
روش های تخلیه | قبل از ورود به فضای بسته، آن را تهویه نمایید. پرسنل غیر ضروری را از محل دور کنید. |
روش مهار | از ریختن سود پرک در آبراه، فاضلاب و زیر زمین اجتناب کنید. اگر می توانید با احتیاط جریان آن را متوقف نمایید |
روش تمیز کردن | توسط بیل یا بیلچه آن را جمع آوری نمایید. از تشکیل گرد و غبار ماده در هوا جلوگیری کنید |
7. حمل و نقل و انبار داری
بسته بندی | سودپرک در کیسه های دوجداره پلی پروپیلن و پلی اتیلن با دوخت مناسب بسته بندی میشود. | |
حمل و نقل | کانتینر را با احتیاط حمل کنید. هنگام جا به جایی مراقب باشید ماده با پوست، چشم و لباس تان تماسی نداشته باشد و گرد و غبار آن وارد مجاری تنفسی نشود. بعد از حمل آن و قبل از غذا خوردن حتما دست های خود را بشویید. اگر آب یا اسید به سود پرک اضافه شود حرارت قابل توجهی تولید می کند، بنابراین هنگام محلول ساختن آن ، سود پرک را توسط میله همزن ثابت به آب یا اسید اضافه نمایید | |
انبار داری | هنگام حمل و انبار کردن احتیاط کنید. کانتینر را خشک، خنک و با هوای مطبوع نگه دارید. سود پرک را از مواد غذایی، نوشیدنی، غذاهای حیوانات و دسترس کودکان دور نگه دارید |
8. تجهیزات حفاظت فردی
| چشم | عینک ایمنی مواد شیمیایی بزنید و از محافظ صورت استفاده کنید. شستشوی چشم و دوش اضطراری توصیه می شود. |
---|---|---|
پوست | روپوش حفاظتی با آستین بلند بپوشید. استفاده از کفش و پیشبند نفوذناپذیر و دستکشی از جنس پلاستیک، نئوپرن و نترل توصیه می شود | |
دستگاه تنفسی | وقتی کارگران با غلظت بالاتر از حد استاندارد مواجه می شوند، باید از ماسک مخصوص استفاده نمایند |
9. ملاحظات زیست محیطی
نگهداری و حمل | به دور از رطوبت و دی اکسید کربن هوا و در ظروف دربسته نگهداری می شود | |
نشت و ریزش | در صورت ریزش قابل جمع آوری می باشد | |
نحوه دفع ضایعات | با اسید ها قابل خنثی سازی ست | |
آسیب رسانی | باعث قلیایی تر شدن آب و خاک می گردد |
10. اطلاعات زیست شناختی
ملاحظه عمومی | ورود سود پرک به محیط زیست باعث افزایش قلیایی خاک و آب می شود | |
محیط زیست | غلظت های زیاد سبب نابودی جانداران می شود. گاز کربنیک موجود در هوا با ترکیب سود پرک تاثیر آن را تا حدی کاهش می دهد | |
قابلیت تجزیه | در مقابل حرارت و آتش تجزیه می شود و بخار سمی تولید می کند | |
محیط آبزیان | 10 تا 20 میلی گرم آن در آب ، موجب مرگ 50 درصد ماهی ها می شود |
ویژگی های شیمیایی سود پرک:
واکنش با اسید: سود پرک با اسید های پروتون دار واکنش می دهد تا آب و نمک تولید کند. برای مثال وقتی سود پرک با کلریدریک اسید واکنش می دهد، سدیم کلرید تشکیل می شود:
(NaOH(aq) + HCl(aq) → NaCl(aq) + H2O(l
به طور کلی چنین واکنش های خنثی با یک معادله یونی خالص ساده نشان داده می شوند: (OH−(aq) + H+(aq) → H2O(l
واکنش اکسید اسید :
سود پرک همچنین با اکسید اسید هایی مانند دی اکسید گوگرد واکنش می دهد. این واکنش ها اغلب برای سایش گازهای اسیدی مضر (مثل So2 و H2s) که از سوختن زغال سنگ تولید می شوند استفاده می شود و در نتیجه از انتشار این گاز ها در اتمسفر جلوگیری می کند. به عنوان مثال :
2NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O
واکنش با فلزات :
سدیم هیدروکسید در واکنش با فلز آلومینیوم گاز هیدروژن تولید میکند.
Al + 2 NaOH + 6 H2O → 2 NaAl(OH)4 + 3 H2
سود پرک رسوب گیر
برخلاف سود پرک، هیدروکسید های بیشتر فلزات رسانا غیر محلول هستند، بنابراین سود پرک می تواند به عنوان رسوب گیر هیدروکسیدهای فلزات رسانا استفاده شود. در اثر انحلال پذیری یا رسوب گیری سود پرک با این ترکیبات باعث نمایان شدن این رنگ ها می شود:
- آبی – مس، سبز – آهن (II)، زرد / قهوه ای – آهن (III)
روی و نمک سرب دار در سدیم هیدروکسید اضافی حل می شوند تا محلول شفافی از Na2ZnO2 یا Na2PbO2 تشکیل شود. هیدروکسید آلومینیوم به عنوان یک فلوکولانت (پودر تصفیه آب) برای فیلتر کردن ذرات معلق در تصفیه آب استفاده می شود. آلومینیوم هیدروکساید در واکنش با سدیم هیدروکسید یا کربنات از آلومینیوم سولفات در فرآیند تصفیه جدا می شود.
- Al2(SO4)3 + 6 NaOH → 2 Al(OH)3 + 3 Na2SO4
- Al2(SO4)3 + 6 NaHCO3 → 2 Al(OH)3 + 3 Na2SO4 + 6 CO2
آنالیز سود پرک | |
---|---|
CONTENT | Test Result |
NaOH | 98%±1 MIN |
Na2CO3 | 0.1% MAX |
NaCl | 500 PPM MAX |
Sillcates(SiO2) | 5.0 PPM |
Aluminium(Al2O3) | 2.0 PPM |
Calcium Oxide(CaO) | < 0.5 PPM |
Color Sodium (Na2ClO3) | 60.0 PPM |
Sodium Sulphate (Na2SO4) | 9.0 PPM |
Ni | 5 PPM Max |
Fe | 15 PPM Max |
Hg | 0 |
Heavy Metals | Trace |