خاک اخرا | Ocher

توضیحات

خاک اخرا چیست؟

خاک اخرا (Ocher) یک رنگدانه معدنی طبیعی است که از قرن‌ها پیش مورد استفاده بشر قرار گرفته است. این ماده معدنی عمدتا از اکسیدهای آهن (Fe2O3) تشکیل شده و رنگ‌های متنوعی از زرد، نارنجی، قرمز، قهوه‌ای و حتی سیاه را شامل می‌شود. رنگ نهایی خاک قرمز به نسبت ترکیب اکسیدهای آهن و سایر مواد معدنی موجود در آن بستگی دارد.

خاک سرخ که یکی از رنگدانه های اکسید آهن محسوب می شود از زمانهای قدیم جهت رنگ آمیزی استفاده میشده است و احتمالاً جزء اولین کانی‌هایی بوده که توسط بشر بکار برده شده است. اخراها ذخایر باقیمانده ناشی از هوازدگی هستند که به صورت پوسته یا قشرهای هوازده با ضخامت‌های متفاوت تشکیل شده اند.

– فرایند تشکیل خاک سرخ

فرایند تشکیل اخراها شامل آزاد شدن آهن سه ظرفیتی و انتقال آن به اعماق، سپس ترکیب آن با سیلیس و آلومین و در نهایت به دست آمدن آهن به صورت Fe(OH)3 و تبدیل آن به Fe2O3 است.

عمده ترین کاربرد اخری رنگ کردن است و برای تهیه لعاب های کم رنگ ممکن است کاربرد داشته باشد. همچنین برای معتدل کردن رنگها و در رنگ روغن کاربرد دارد.

در استفاده بخصوص برای ساخت کاغذ رنگی آن را با گل چینی و یا soapstone (سنگ صابون) مخلوط می‌کنند و پس از حل کردن آن در آب با الیاف کاغذ مخلوط می‌شود که به دستگاه همزن فرستاده می‌شود تا خمیر رنگی کاغذ تولید کند. اکسیدهای قرمز آن به طور وسیع برای پوشاننده‌های فولاد و مصالح فلزی ساختمانی، پوشاندن بدنه کشتی‌ها و زیر آن و بدنه اتومبیل‌ها کاربرد دارند.

– ترکیبات شیمیایی خاک قرمز

ترکیب اصلی خاک اخرا همانطور که گفته شد، اکسیدهای آهن است. اما وجود ناخالصی‌های دیگر مانند اکسید منگنز (MnO2)، اکسید آلومینیوم (Al2O3) و سیلیس (SiO2) نیز در تعیین رنگ نهایی و خواص فیزیکی و شیمیایی این ماده معدنی تاثیرگذار است.

– خواص خاک اخرا

خاصیت پوشانندگی، درخشش، ریزی و جنس آن عمده‌ترین خواصی است که کیفیت آنرا تعیین میکند و ارزش صنعتی آن را مشخص میکند.

• پوشانندگی خاک اخرا به توانایی آن در پنهان کردن سطح زیرین اشاره دارد. این خاصیت به دلیل اندازه ذرات و قابلیت جذب نور توسط ذرات خاک اخرا ایجاد می‌شود.
• درخشش خاک اخرا به میزان انعکاس نور از سطح آن اشاره دارد. این خاصیت به نوع و شکل ذرات و کیفیت سطح خاک اخرا بستگی دارد.
• ریزی خاک اخرا به اندازه ذرات آن اشاره دارد. ذرات ریزتر، کیفیت و کارایی بالاتری دارند.
• جنس خاک اخرا به ترکیب شیمیایی آن اشاره دارد. خاک اخرای باکیفیت، از اکسید آهن (Fe2O3) با خلوص بالا تشکیل شده است.

تاریخچه استفاده از خاک اخرا

استفاده از خاک اخرا قدمتی طولانی در تاریخ بشر دارد. حفاری‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که انسان‌های اولیه از هزاران سال پیش به خواص رنگ‌آمیزی این ماده معدنی پی برده‌اند.

– ردپای اخرا در غارهای prehistory

نقاشی‌های دیواری کشف شده در غارهای دوران پیش از تاریخ، گواه استفاده انسان‌های اولیه از خاک اخرا برای تزیین و ثبت وقایع است. رنگ‌های زرد، قرمز و نارنجی به کار رفته در این آثار هنری، اغلب از مخلوط کردن اخرا با چربی‌های حیوانی یا مواد چسبنده طبیعی به دست آمده‌اند.

– استفاده از اخرا در تمدن‌های باستان

در تمدن‌های مصر باستان، بین‌النهرین، ایران و روم باستان نیز کاربردهای گسترده‌ای برای خاک اخرا شناخته شده است. مصریان از اخرا برای رنگ‌آمیزی مقابر و تزئینات معابد استفاده می‌کردند. در بین‌النهرین، از این رنگدانه برای ساخت مهر و موم‌های اداری و تزیین سفالینه‌ها بهره می‌بردند. در ایران باستان نیز شواهدی از استفاده اخرا در رنگ‌آمیزی سفال و ابزارهای آئینی به دست آمده است. رومیان هم از اخرا برای رنگ‌آمیزی دیوارنگاره‌ها و مجسمه‌ها استفاده می‌کردند.

انواع رنگ خاک اخرا

بسته به نسبت مواد تشکیل دهنده، خاک اخرا در طیف وسیعی از رنگ‌ها یافت می‌شود. رایج‌ترین انواع رنگ اخرا عبارتند از:

1. اخرای زرد (Yellow Ocher):

حاوی درصد بالایی از هیدروکسید آهن (FeOOH) و رنگ آن زرد روشن تا زرد تیره متغیر است. اخرای زرد به دلیل رنگ روشن و شادابی که دارد، در نقاشی، سفالگری و سایر هنرهای تجسمی کاربرد فراوانی دارد. همچنین از این نوع اخرا برای رنگ‌آمیزی آجر، ملات و گچ در نماهای ساختمان استفاده می‌شود.

2. اخرای قرمز (Red Ocher):

با غلظت بالای هماتیت (Fe2O3) همراه است و طیف رنگی آن از قرمز روشن تا قرمز تیره را شامل می‌شود. اخرای قرمز به دلیل رنگ گرم و پررنگی که دارد، در نقاشی، مجسمه‌سازی و سایر هنرهای تجسمی کاربرد فراوانی دارد. همچنین از این نوع اخرا برای رنگ‌آمیزی آجر، سفال و ظروف سرامیکی استفاده می‌شود.

3. اخرای قهوه‌ای (Brown Ocher):

وجود اکسیدهای منگنز و سایر ناخالصی‌ها باعث ایجاد رنگ قهوه‌ای در اخرا می‌شود. طیف رنگی اخرای قهوه‌ای از قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای سوخته متغیر است. از این نوع اخرا برای رنگ‌آمیزی در نقاشی، مجسمه‌سازی، سفالگری و همچنین برای رنگ‌آمیزی چرم و پارچه استفاده می‌شود.

علاوه بر این سه دسته اصلی، انواع دیگری از خاک اخرا نیز وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به:

• اخرای سیاه: این نوع کمیاب‌تر از اخرا، غنی از اکسیدهای منگنز بوده و رنگ آن سیاه مایل به قهوه‌ای است.
• اخرای نارنجی: از ترکیب اخرای زرد و قرمز به دست می‌آید.
• اخرای سبز: از ترکیب اخرای زرد و آبی به دست می‌آید.

استخراج و فرآوری خاک اخرا

خاک اخرا به طور طبیعی در برخی از مناطق زمین یافت می‌شود. این ماده معدنی معمولا به صورت ته‌نشست در لایه‌های بالایی پوسته زمین و در مجاورت سنگ‌های آهن‌دار تشکیل می‌شود.

روش‌های سنتی استخراج اخرا:

در گذشته، استخراج خاک سرخ به طور سنتی و با استفاده از روش‌های ساده‌ای انجام می‌شد. این روش‌ها شامل:

• حفاری سطحی: در این روش، معدنچیان با حفر گودال‌هایی در سطح زمین به رگه‌های اخرا دسترسی پیدا می‌کردند.
• استخراج زیرزمینی: در معادن عمیق‌تر، از تونل‌کنی و روش‌های زیرزمینی برای استخراج اخرا استفاده می‌شد.

روش‌های نوین استخراج اخرا:

امروزه از روش‌های نوین‌تر و مکانیزه برای استخراج خاک اخرا استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل:

• استخراج با استفاده از ماشین‌آلات: از ماشین‌آلات حفاری و بارگیری برای استخراج اخرا از معادن استفاده می‌شود.
• استفاده از مواد منفجره: در برخی موارد، از مواد منفجره برای شکستن سنگ‌ها و دسترسی به رگه‌های اخرا استفاده می‌شود.

فرآوری خاک اخرا:

پس از استخراج، خاک اخرا باید برای مصارف مختلف فرآوری شود.

مراحل فرآوری اخرا شامل:

1- خشک کردن: اخرای استخراج شده در معرض نور خورشید یا با استفاده از گرمای مصنوعی خشک می‌شود.

2- آسیاب کردن: اخرای خشک شده به قطعات ریزتر آسیاب می‌شود تا پودر نرم و یکنواختی به دست آید.

3- غربالگری: ذرات اخرا با استفاده از الک‌هایی با ابعاد مختلف، به تفکیک اندازه دانه‌بندی می‌شوند.

4- شستشو: در برخی موارد، اخرا شسته می‌شود تا ناخالصی‌های موجود در آن مانند رس و سنگ از بین برود.

5- طبقه‌بندی: اخرا بر اساس رنگ و کیفیت به درجات مختلف طبقه‌بندی می‌شود.

روش‌های نوین فرآوری اخرا:

امروزه از روش‌های نوین‌تر و پیشرفته‌تری برای فرآوری خاک قرمز استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل:

– استفاده از آسیاب‌های صنعتی: از آسیاب‌های صنعتی برای پودر کردن اخرا با دقت و ظرافت بیشتر استفاده می‌شود.

– استفاده از دستگاه‌های الک: از دستگاه‌های الک مدرن برای غربالگری اخرا با دقت و سرعت بیشتر استفاده می‌شود.

– استفاده از دستگاه‌های شستشو: از دستگاه‌های شستشوی مدرن برای شستشوی اخرا و حذف ناخالصی‌ها به طور کامل استفاده می‌شود.

کاربردهای خاک اخرا

خاک اخرا، یک رنگدانه معدنی طبیعی است که از دیرباز مورد استفاده بشر قرار گرفته است. این ماده معدنی به دلیل تنوع رنگ، دوام بالا، قیمت مناسب و سازگاری با محیط زیست، کاربردهای بسیار متنوعی در صنایع مختلف دارد.

• صنایع الکترونیک
• نقاشی و کارهای پوششی
• ترکیبات رزین پلاستیکی و ترکیبات وابسته
• صنایع پلاستیک، کاغذ سازی، لوازم آرایشی
• صنایع شیشه سازی، صنایع تولید رنگ و صنایع شیمیایی
• صنعت سرامیک، مصالح ساختمانی و تولیدات سیمان

در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربردهای خاک سرخ اشاره می‌کنیم:

1- هنرهای تجسمی:

از خاک سرخ برای رنگ‌آمیزی در نقاشی، مجسمه‌سازی، سفالگری و سایر هنرهای تجسمی استفاده می‌شود. طیف وسیعی از رنگ‌های اخرا از زرد روشن تا قهوه‌ای سوخته، به هنرمندان امکان می‌دهد تا آثار خود را با ظرافت و زیبایی هرچه تمام‌تر خلق کنند.

2- ساختمان:

از اخرا برای رنگ‌آمیزی آجر، ملات، گچ و نماهای داخلی و خارجی ساختمان‌ها استفاده می‌شود. این رنگ طبیعی، گرمای خاصی به فضا می‌بخشد.

3- صنایع دستی:

از اخرا برای رنگ‌آمیزی ظروف سفالی، سرامیکی، فلزی، چرم و پارچه استفاده می‌شود.

4- پوشش ضد آب:

از مخلوط اخرا با روغن و موم زنبور عسل می‌توان به عنوان پوشش ضد آب برای سطوح مختلف مانند آجر، سنگ و چوب استفاده کرد.

5- کفپوش:

از اخرا در ساخت انواع مختلف کفپوش مانند موزاییک و کاشی استفاده می‌شود.

6- لوازم آرایشی:

به عنوان رنگدانه طبیعی در لوازم آرایشی مانند رژ لب، سایه چشم و پودر برنزه کننده استفاده می‌شود.

7- کشاورزی:

از اخرا به عنوان آفت‌کش و قارچ‌کش طبیعی در کشاورزی استفاده می‌شود.

8- صنعت رنگسازی:

از اخرا در تولید انواع رنگ‌های ساختمانی، هنری و صنعتی استفاده می‌شود.

9- حفاظت از چوب:

از اخرا برای پوشش و محافظت از چوب در برابر حشرات و رطوبت استفاده می‌شود.

10- مرمت آثار باستانی:

از اخرا برای مرمت و بازسازی نقاشی‌ها، مجسمه‌ها و بناهای تاریخی استفاده می‌شود.

مزایای استفاده از خاک سرخ

استفاده از خاک اخرا مزایای متعددی دارد که آن را به یک انتخاب محبوب در صنایع مختلف تبدیل کرده است. برخی از این مزایا عبارتند از:

– رنگدانه طبیعی و سازگار با محیط زیست

خاک قرمز یک رنگدانه طبیعی است که از مواد اولیه تجدیدپذیر به دست می‌آید. این ماده برخلاف رنگدانه‌های مصنوعی، فاقد مواد شیمیایی مضر بوده و برای سلامتی انسان و محیط زیست بی‌خطر است.

– دوام و ماندگاری بالای رنگ اخرا

رنگ اخرا به دلیل مقاومت بالا در برابر نور خورشید، فرسایش و شرایط جوی، از دوام و ماندگاری بالایی برخوردار است. این ویژگی، این رنگدانه را برای استفاده در نمای بیرونی ساختمان‌ها و نقاشی‌های دیواری ایده‌آل می‌کند.

– قیمت مناسب و مقرون به صرفه

خاک سرخ در مقایسه با رنگدانه‌های مصنوعی، قیمت مناسب و مقرون به صرفه‌ای دارد. این موضوع، این ماده معدنی را به یک انتخاب اقتصادی برای استفاده در پروژه‌های مختلف تبدیل کرده است.

گرد و غبار خاک اخرا و خطرات احتمالی

استنشاق طولانی‌مدت گرد و غبار خاک اخرا می‌تواند منجر به بیماری‌های تنفسی مانند پنوموکونیوز (pneumoconiosis) شود.

نکات ایمنی برای استفاده ایمن از خاک اخرا

برای پیشگیری از خطرات احتمالی، هنگام کار با خاک قرمز از ماسک تنفسی استفاده کنید. همچنین، از تماس مستقیم این ماده با پوست و چشم خودداری کنید و در صورت تماس، محل مورد نظر را با آب فراوان شستشو دهید.

عوامل موثر بر قیمت خاک اخرا

1- نوع: خاک سرخ در انواع مختلفی مانند زرد، قرمز، قهوه‌ای و سبز یافت می‌شود. به طور کلی، خاک اخرای قرمز به دلیل تقاضای بیشتر، قیمت بالاتری نسبت به سایر انواع آن دارد.

2- رنگ: خاک قرمز در طیف‌های مختلفی از هر رنگ موجود است. رنگ‌های روشن‌تر و شفاف‌تر معمولاً قیمت بالاتری نسبت به رنگ‌های تیره و کدر دارند.

3- کیفیت: کیفیت خاک سرخ به عواملی مانند اندازه ذرات، خلوص و عاری بودن از ناخالصی بستگی دارد. خاک قرمز با کیفیت بالا، قیمت بالاتری نسبت به خاک اخرای با کیفیت پایین دارد.

4- محل خرید: قیمت خاک قرمز در مکان‌های مختلف متفاوت است. به طور کلی، قیمت این ماده معدنی در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر از کشورهای در حال توسعه است.

خرید خاک اخرا در شرکت کیمیا پارس شایانکار

شرکت کیمیا پارس شایانکار، یکی از عرضه‌کنندگان معتبر مواد معدنی و شیمیایی در ایران، خاک اخرا را در انواع مختلف و با کیفیت بالا به مشتریان خود ارائه می‌دهد.

مزایای خرید خاک اخرا از کیمیا پارس شایانکار:

• تنوع محصولات: این شرکت، خاک قرمز را در انواع مختلف از جمله زرد، قرمز، قهوه‌ای و سبز عرضه می‌کند.
• کیفیت بالا: خاک سرخ کیمیا پارس شایانکار از بهترین معادن استخراج شده و دارای خلوص بالا و عاری از ناخالصی است.
• قیمت مناسب: خاک اخرا را با قیمت‌های رقابتی به مشتریان خود ارائه می‌دهد.
• خدمات مشتریان: کیمیا پارس شایانکار، خدمات پس از فروش به مشتریان خود ارائه می‌دهد و در صورت بروز هرگونه مشکل، پاسخگوی سوالات و نیازهای آن‌ها خواهد بود.

امیدواریم با انتخاب شرکت کیمیا پارس شایانکار، خاک اخرای باکیفیت و مرغوب را با قیمتی مناسب تهیه کنید.

خاک اخرا در دفینه: نشانه‌ای از گنج یا گمراهی؟

در باور عامه، وجود خاک اخرا در محل کاوش دفینه، به عنوان نشانه‌ای از وجود گنج یا اشیاء قیمتی پنهان شده در زیر زمین تلقی می‌شود. این باور بر اساس شواهدی از حضور خاک سرخ در کنار آثار باستانی و گنجینه‌های پنهان در گذشته استخراج شده است.

دلایل وجود خاک اخرا در کنار دفینه‌ها:

1. استفاده از خاک قرمز در تزیین اشیاء: در دوران باستان، از خاک اخرا به عنوان رنگدانه‌ای طبیعی برای تزیین اشیاء قیمتی، ظروف سفالی و آثار هنری استفاده می‌شد. به همین دلیل، وجود ذرات خاک سرخ در محل دفن این اشیاء دور از انتظار نیست.
2. رنگ‌آمیزی مقابر و بناهای مذهبی: در برخی از تمدن‌ها، از خاک قرمز برای رنگ‌آمیزی مقابر، معابد و بناهای مذهبی استفاده می‌شد. یافتن خاک سرخ در این مکان‌ها می‌تواند نشان‌دهنده وجود مقبره یا بنای مذهبی در زیر زمین باشد.
3. مصارف آیینی و مذهبی: خاک اخرا در برخی از فرهنگ‌ها، کاربردهای آیینی و مذهبی نیز داشته است. به همین دلیل، ممکن است در محل برگزاری مراسم مذهبی یا آیینی، ذرات خاک اخرا به جا مانده باشد.

با این حال، توجه به نکات زیر ضروری است:

یافت خاک قرمز به تنهایی نشان‌دهنده وجود دفینه نیست. این ماده معدنی به طور طبیعی در بسیاری از نقاط یافت می‌شود و وجود آن در محل کاوش، صرفا نشان‌دهنده حضور این ماده در آن منطقه است. عوامل دیگری نیز می‌توانند در وجود خاک اخرا در محل دفن اشیاء نقش داشته باشند. برای مثال، فرسایش خاک، رسوبات رودخانه‌ای و فعالیت‌های انسانی می‌توانند خاک اخرا را به محل‌های مختلف منتقل کنند.

تعیین قطعی وجود دفینه نیازمند بررسی‌های تخصصی و کاوش‌های باستان‌شناسی است. متکی شدن صرف به وجود خاک سرخ به عنوان تنها شواهد، می‌تواند گمراه کننده باشد و به اتلاف وقت و منابع منجر شود.

نکاتی برای کاوش دفینه با وجود خاک اخرا:

• تعیین دقیق محل وجود خاک اخرا:

محل دقیق تجمع خاک قرمز را به طور دقیق مشخص کنید و آن را بر روی نقشه علامت‌گذاری کنید.

• بررسی لایه‌های خاک:

لایه‌های خاک در محل وجود خاک سرخ را به دقت بررسی کنید و به دنبال نشانه‌های دیگری مانند سفال شکسته، استخوان و فلز باشید.

• استفاده از ابزارهای فلزیاب:

از فلزیاب برای کاوش در محل وجود خاک استفاده کنید. این ابزار می‌تواند به شما در یافتن اشیاء فلزی پنهان در زیر زمین کمک کند.

• مشورت با متخصصان:

در صورت تمایل به کاوش در محل وجود خاک اخرا، با متخصصان باستان‌شناسی و کاوشگران دفینه مشورت کنید.