سود پرک (NaOH) یک ترکیب شیمیایی است که به عنوان یک باز قوی و یکی از مهمترین قلیاییها در شیمی شناخته میشود.
ویژگی های فیزیکی و شیمیایی
سود پرک به رنگ سفید و بدون بو می باشد و به صورت پرک یا پولک عرضه می شود. این ماده در آب بسیار محلول است و در اتانول و متانول حلالیت کمتری دارد اما در اتر و دیگر محلول های غیر قطبی حل نمی شود. نام دیگر این ماده سود سوزآور پرک، سود کاستیک پرک یا سود سوزآور پلت است. این ماده در حالت جامد به صورت پلتها یا دانهها تولید میشود.
بیشتر بخوانید: سود پرک چیست؟
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی سود پرک (Sodium Hydroxide) عبارتند از:
- 1. فرمول شیمیایی: NaOH
- 2. جرم مولی: حدود ۴۰.۰۰۶ گرم بر مول
- 3. وزن مخصوص: حدود ۲.۱ گرم بر سانتیمتر مکعب
- 4. حالت فیزیکی: جامد، معمولاً به صورت پلتها یا دانهها
- 5. رنگ: سفید
- 6. رایحه: بدون رایحه یا رایحه خاصی
- 7. حلالیت در آب: به شدت در آب حل میشود و محلول قلیایی تشکیل میدهد.
- 8. PH: محلول سود پرک دارای pH بسیار قلیایی است، معمولاً در محدوده ۱۳.
- 9. پایداری حرارتی: در دماهای بالا، سود پرک ممکن است تجزیه و تحلیل شود.
- 10. واکنش با مواد اسیدی: با مواد اسیدی به شدت واکنش میدهد و این واکنش ممکن است با تولید گازهای خطرناک همراه باشد.
- 11. واکنش با مواد آلی: با مواد آلی، مانند چوب و چرم، واکنش دارد و میتواند آنها را تجزیه کند.
- 12. کاربردها: در صنایع شیمیایی به عنوان یک باز قوی، در تولید صابون، در صنایع پتروشیمی و پالایش نفت، در تولید کاغذ و سلولز، و در بسیاری از فرآیندهای صنعتی دیگر.
- 13. حلالیت در حلالهای غیرآبی: در حلالهای غیرآبی مانند بنزن حل نمیشود و معمولاً تبلور میکند.
- 14. خطرات: سود پرک به عنوان یک ماده سود زا و خطرناک شناخته میشود و نیاز به احتیاطات ایمنی دارد.
این ویژگیها برای ایمنی و استفاده درست از سود پرک در صنایع مختلف بسیار حیاتی هستند. در هنگام استفاده از این ماده، حتماً باید دستورالعملها و احتیاطات ایمنی را رعایت کنید.
ویژگی های شیمیایی سود پرک
ویژگیهای شیمیایی سود پرک (Sodium Hydroxide) عبارتند از:
• واکنش سود سوز آور با اسید
سود پرک با اسید های پروتون دار واکنش می دهد تا آب و نمک تولید کند. برای مثال وقتی سود پرک با کلریدریک اسید واکنش میدهد، سدیم کلرید تشکیل میشود:
(NaOH(aq) + HCl(aq) → NaCl(aq) + H2O(l
به طور کلی چنین واکنش های خنثی با یک معادله یونی خالص ساده نشان داده میشوند:
(OH−(aq) + H+(aq) → H2O(l
• واکنش سود پرک با اکسید اسید
سود پرک همچنین با اکسید اسیدهایی مانند دی اکسید گوگرد واکنش می دهد. این واکنشها اغلب برای سایش گازهای اسیدی مضر (مثل So2 و H2s) که از سوختن زغال سنگ تولید می شود استفاده می شود و در نتیجه از انتشار این گازها در اتمسفر جلوگیری می کند. به عنوان مثال:
2NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O
• واکنش سود پرک با فلزات
سدیم هیدروکسید در واکنش با فلز آلومینیوم گاز هیدروژن تولید میکند.
Al + 2 NaOH + 6 H2O → 2 NaAl(OH)4 + 3 H2
همچنین مطالعه کنید: انواع کاربرد سود پرک
• رسوب گیر
برخلاف سود پرک، هیدروکسیدهای بیشتر فلزات رسانا غیر محلول هستند، بنابراین سود پرک می تواند به عنوان رسوب گیر هیدروکسیدهای فلزات رسانا استفاده شود. در اثر انحلال پذیری یا رسوب گیری سود پرک با این ترکیبات باعث نمایان شدن این رنگ ها میشود: آبی – مس، سبز – آهن (II)، زرد/ قهوه ای – آهن (III)
روی و نمک سرب دار در سدیم هیدروکسید اضافی حل می شوند تا محلول شفافی از Na2Zno2 یا Na2PbO2 تشکیل شود. هیدروکسید آلومینیوم به عنوان یک فلوکولانت (پودر تصفیه آب) برای فیلتر کردن ذرات معلق در تصفیه آب استفاده می شود. آلومینیوم هیدروکساید در واکنش با سدیم هیدروکسید یا کربنات از آلومینیوم سولفات در فرآیند تصفیه جدا می شود.
Al2(SO4)3 + 6 NaOH → 2 Al(OH)3 + 3 Na2SO4
Al2(SO4)3 + 6 NaHCO3 → 2 Al(OH)3 + 3 Na2SO4 + 6 CO2
• چربی گیر
سود پرک موجب انحلال پذیری چربی موجود در سطوح فلزی می شود که در اصطلاح شیمیایی به آن «صابونی شدن» گفته می شود.