مسمومیت با سود سوزآور، سود پرک چگونه است؟
عوارض حاد:
عوارض حاد ناشی از تماس کوتاه با غلظت های زیاد سدیم هیدروکسید رخ می دهد که شامل تحریک و التهاب و سوختگی پوست، چشم، بینی، نای و حنجره میباشد.
گاهی استشناق میزان زیاد هیدرکسید سدیم (سود پرک) منجر به تورم حنجره و بیماری های انسدادی ریوی غیر قابل برگشت میگردد. علائم اولیه بلع شامل درد شکم و استفراغ میباشد. پرفوراسیون یا سوراخ شدن سیستم گوارش معده-روده ای و شوک هم امکان دارد رخ دهد ولی این حادثه تا چند ساعت پس از بلع علائمش ظاهرمیگردد.
تماس با محلولهای ۵۰ – ۲۵% سبب التهاب فوری پوست میگردد ولی غلظتهای کم (زیر۴%) سبب تحریک پوستی نمیگردد مگر اینکه چند ساعت تماس طول بکشد. تماس چشمی سبب سوختگی و گاهی سبب آسیب دائمی چشمی میگردد ولی تشخیص شدت آسیب چشمی مقدور نمی باشد مگر آنکه ۷۲ ساعت از تماس گذشته باشد.
کلیات:
هیدروکسید سدیم (سود پرک) به شدت خورنده بوده و یک تحریک کننده قوی در اثر تماس از راههای مختلف می باشد. (تنفسی، گوارشی، پوستی و چشمی)
هیدروکسید سدیم (سود پرک) سبب سوختگی شدید و آسیب دائمی بافتهای در تماس میگردد. مکانیسم سوختگی دوگانه است سوختگی حرارتی ناشی از ترکیب سدیم هیدروکسید با رطوبت و متعاقب آن ایجاد گرما و نیز سوختگی شیمیایی ناشی از واکنش با مولکولهای ارگانیک.
ذرات منتشر در هوای هیدروکسید سدیم خیلی تحریک کننده برای سیستم تنفسی فوقانی میباشد و ممکن است سبب ادم ریه شود. سدیم هیدروکسید (سود پرک) سریعاً در تماس با بافت ها واکنش داده، لذا سمیت سیستمیک ایجاد نمیکند یعنی عوارض در محلی دور از نقطه تماس ایجاد نمیکند.
بیشتر بخوانید: اثرات سود پرک بر روی سلامت
عوارض مزمن:
عوارض مزمن ناشی از تماس طولانی با غلظت های کم هیدروکسید سدیم منتشر در هوا رخ می دهد که شامل التهاب بینی و گلو، درد قفسه سینه ،کوتاهی تنفس و زخم مجرای بینی می باشد و تماس فرمن پوستی ممکن است سبب درماتیت گردد.
مواجهه گوارش:
تماس پوستی باگرانولهای سدیم هیدروکسید یا محلولهای غلیظ سبب سوختگی های شیمیایی و حرارتی شده که منجر به آسیب عمیق بافتی می گردد. متعاقب تماس با محلولهای ۵۰-۲۵% التهاب و تحریک طی ۳ دقیقه ظاهرمی گردد سوختگی به صورت نرم و مرطوب و خیلی دردناک می باشد.
تماس با شدت کمتر سبب التهاب، قرمزی و تورم میگردد. تماس با محلولهای رقیق سدیم هیدروکسید (سود پرک) برای چندین ساعت سبب درد نمیگردد اما سوختگی های شدید می تواند رخ دهد، اگر ماده شیمیایی سریعاً با شستشو از پوست رفع نگردد.
تماس کوتاه با میزان کم متعاقب بهبود سریع، سبب عوارض تأخیری و یا طولانی مدت نمی گردد .تماس مزمن پوستی ممکن است سبب درماتیت شود.
تماس چشمی:
تماس چشمی با گرانولهای سود پرک یا محلولهای غلیظ میتواند پروتئین های چشم را هیدرولیز کرده، سبب سوختگی شدید و آسیب چشمی گردد. ضایعات سطحی، تخریب سلولی، التهاب و کدورت قرینه ممکن است رخ دهد. زخم ممکن است چندین روز پس ازتماس نیز پیشرفت نماید. عوارض شدید شامل کاتاراکت،گلوکوم ،چسبندگی پلک به قرنیه،کوری و از دست دادن چشم میباشد.
مواجهه تنفسی:
استشناق ذرات ریز یا غبار سود پرک سبب تحریک دهان، بینی، گلو و مجاری تنفسی فوقانی میگردد. در صورتی که تماسها تکرار شونده و یا طولانی باشد ممکن است تحمل نسبت به این اثرات رخ دهد. غلظتهای بالا برای سیستم تنفسی فوقانی خیلی تحریک کننده است و ممکن است سبب ادم ریه شود.
شرایطی که می تواند در اثر تماس طولانی مدت رخ دهد شامل گرفتگی صدای مداوم و سندرم اختلال واکنش مجاری هوایی (RADS) می باشد که این نوعی از آسم ناشی از مواد شیمیایی و محرک می باشد.
مواجهه گوارشی:
بلع سدیم هیدروکسید سبب زخم های شدید و سریعاً خورنده دهان، مری و معده میگردد. نکته مهم قابل ذکر است که فقدان سوختگی واضح و قابل رویت در دهان وجود سوختگی مری را رد نمیکند. بلع فورا دردناک و سخت میشود و آبریزش از دهان به طور زیاد و شایع رخ می دهد.
درد شکم و قفسه سینه اغلب وجود دارد. استفراغ، افتادن به روی شکم و ضربان تند و ضعیف وکولاپس ممکن است رخ دهد. در افرادی که بهبود مییابند، زخم فشارنده مری و سیستم گوارشی (معده-روده ای) درنهایت ممکن است رخ دهد.
گزارشاتی از سرطان SCC مری در مدت زمان طولانی ۴۲-۱۲ سال پس از بلع مشاهده شده است اما این کانسرها بنظرنمیرسد که ناشی از اثر کارسینوژن مستقیم سدیم هیدروکسید باشد.
شرایط مستعد کننده:
افراد با بیماری های تنفسی ، چشمی و پوستی قبلی، ممکن است نسبت به سدیم هیدروکسید حساس تر باشند. افراد با گلوکوم نباید در معرض رطوبت و یا غبار سدیم هیدروکسید قرار گیرند زیرا که آن فشار چشم را بالا میبرد.
تماس همزمان با مواد شیمیایی تحریک کننده و خورنده دیگر، ممکن است اثرات سمی هیدروکسید سدیم را تشدید نماید. افزایش حرارت و دمای محیط کار میزان سمیت را تشدید مینماید.
همچنین بخوانید: دستورالعمل های ایمنی سود کاستیک و کمک های اولیه در صورت بروز حادثه
کمک های اولیه:
کمک های اولیه برای مسمومیت با سود سوزآور که باید در سریع ترین زمان ممکن انجام شود:
الف) چشم:
سریعاً چشم ها را برای ۱۵دقیقه شتشو دهید در حالی که پلکها را به بالامیبرید. رسیدگی پزشکی باید فوراً شروع گردد.
ب) پوست:
قطع سریع تماس پوستی حیاتی است. لباس و کفش های آلوده را درآورید سریعاً پوست را حداقل برای ۱۵ دقیقه با مقادیر زیاد آب، شستشو دهید. لباسها را قبل از مصرف، دوباره بشویید.
ج) گوارش:
سعی در القای استفراغ نکنید. cc ۲۰۰-۱۰۰ آب یا شیر بدهید. شارکول فعال را استفاده نکرده و سعی در خنثی کردن محتویات معده نکنید. هرگز در فردی که هوشیاری کامل ندارد از طریق دهانی چیزی ندهید. رسیدگی پزشکی باید فوراً شروع شود.
د) تنفس:
فرد بیمار را به هوای تازه و آزاد ببرید. اگر بیمار تنفس ندارد، تنفس مصنوعی بدهید. اگر بیمار سخت نفس میکشد به او اکسیژن بدهید. سریعاً مراقبت پزشکی را شروع کنید.