تغذیه باغ های چای چگونه است؟

در حال حاضر حدود 20000 هکتار از باغ های شمال کشور زیر کشت چای قرار دارد. در باغات چای به دلیل  عملیات برگ چینی، هرس، فرسایش و آبشویی مقدار زیادی از مواد مغذی موجود در خاک کاسته شده که با استفاده از کودهای کشاورزی، این کاهش مواد مغذی مورد نیاز برای رشد بوته ها جبران شود. در غیر این صورت خاک باغ چای به مرور حاصلخیزی خود را از دست می دهد و موجب به دست آمدن محصول کم کیفیت می شود.

به طور کلی به موادی که برای حاصل خیزی خاک به زمین های کشاورزی افزوده می شود، کود نامیده می شود. معمولاً کودهای کشاورزی بصورت دامی، کود سبز، فضولات شهری و شیمیایی دسته بندی می شوند.

بر اساس بررسی های انجام شده در مراکز تحقیقاتی در داخل و خارج از کشور، با برداشت حدود پنج تن چای سبز در هر هکتار، مقدار 50-60 کیلوگرم ازت، 25-30 کیلوگرم پتاس، 8-10 کیلوگرم فسفر از ذخایر غذایی خاک باغات چای به صورت سالیانه کاسته می شود. در ادامه به تغذیه باغ های چای می پردازیم.

نکات مهم مربوط به تغذیه باغ‌های چای

تغذیه باغ‌های چای بسیار مهم است تا بهره‌وری بالا، کیفیت خوب و مقدار قابل قبولی از محصول چای را تضمین کند. تغذیه صحیح چای‌زارها به دقت مدیریت شده و به تعادل در ارائه عناصر غذایی نیاز دارد. در زیر، برخی از نکات مهم مربوط به تغذیه باغ‌های چای آورده شده است:

• نیتروژن (N):
  – نیتروژن یکی از عناصر اصلی برای رشد گیاهان چای است.
  – مقدار نیتروژن باید در فصل رشد فعال چای به میزان کافی تامین شود.
• فسفر (P):
  – فسفر نقش مهمی در تشکیل برگ‌ها، ریشه‌ها، و تعادل انرژی گیاه دارد.
  – مصرف متعادل فسفر در طول دوره رشد مهم است.
• پتاسیم (K):
  – پتاسیم نقش در تقویت ساختار گیاه دارد و در جذب مواد معدنی نیز مؤثر است.
  – بخشی از کودهای چای شامل پتاسیم است.
• کلسیم (Ca):
  – کلسیم نقش در تشکیل جداره سلولی گیاه و تنظیم نقشهای مختلف فیزیولوژیکی دارد.
  – تأمین کلسیم به میزان مناسب مهم است.
• مگنز (Mn) و دیگر عناصر معدنی:
  – مگنز، مس، روی و دیگر عناصر معدنی نیز برای رشد گیاهان چای ضروری هستند.
  – تعادل مناسب این عناصر از اهمیت بالایی برخوردار است.
• آب:
  – چای به مقدار زیادی آب نیاز دارد. بنابراین، اطمینان از تأمین منابع آب به میزان کافی برای آبیاری باغ‌ها مهم است.
• مدیریت پسماندها:
  – مدیریت مناسب پسماندهای ایجاد شده در فرآیند تولید چای نیز مهم است تا محیط زیست و خاک حفظ شود.

با توجه به نیازهای خاص هر باغ چای، ترکیبات و میزان مصرف مخصوص به هر محل و شرایط محیطی باید مدنظر قرار گیرد. مدیریت تغذیه موثر نیازمند نظارت دقیق و شخصی سازی بر اساس شرایط محلی است.

چه خاک هایی برای پرورش چای مناسب هستند؟

چای در طیف گسترده ای از انواع خاک کشت می شود، اما گیاه چای، خاک سبک و سرشار از مواد آلی را ترجیح می دهد همچنین بوته ها به رطوبت فراوان نیاز دارند. در خاک های زیر کشت چای، سطح آب زیر زمینی باید پایین تر از 90 سانتی متر باشد. اگر میزان بارندگی زیاد و خاک خیلی سنگین باشد محدودیت کشت پیش می آید.

به طور کلی چای گیاهی است که در خاک اسیدی عملکرد بهتری دارد. در زمین هایی با pH حدود 4.5-5.5 رشد بهتری دارد. به دلیل این که چای به آلومینیوم و منگنز نیاز فراوانی دارد، تمایل بوته چای به pH پایین به همین علت است. اما باید توجه کرد pH نباید در مزارع چایی از 4.5 پایین تر بیاید، چراکه تحت این شرایط ریشه متحمل آسیب و خسارت شده و بر عملکرد بوته تأثیر منفی میگذارد.

تغذیه بوته چای چگونه است؟

بیشترین مصرف کودهای کشاورزی در سال های اخیر کودهای ماکرو برای تغذیه باغ های چای و تأمین عناصر مغذی پر مصرف بوده است. دستورالعملی که معمولاً در باغ های دیم و آبی توصیه و رعایت می گردد به طور خلاصه در جدول زیر آمده است.

البته در باغ هایی که به صورت آبی کشت می شوند، ریز مغذی ها (سولفات روی و سولفات مس) به نسبت 5 در هزار، 2تا3 بار پس از رخ زنی محلول پاشی می شوند. البته کاربرد از کودهای ریز مغذی هنوز در باغ های چای عمومیت ندارد.

استفاده از کودهای ریز مغذی در باغ‌های چای به عنوان مکمل به کودهای اصلی برای افزایش برخی عناصر غذایی و بهبود رشد گیاهان متداول است. این کودها شامل عناصری مانند سولفات روی و سولفات مس می‌شوند. زیرا این کودها در زمینه تأثیر مستقیم بر رشد گیاهان و بهبود وضعیت تغذیه‌ای آنها دارند. در زیر، تأثیر برخی از این کودهای ریز مغذی ذکر شده است:

1. سولفات روی (ZnSO4):

– روی یکی از عناصر ضروری برای گیاهان است و در فرآیندهایی نظیر تصویرگری و ترکیب کلروفیل نقش دارد.
– کود سولفات روی می‌تواند به تقویت ساختار گیاهان و افزایش مقاومت آنها به برخی بیماری‌ها کمک کند.

2. سولفات مس (CuSO4):

– مس یکی دیگر از عناصر مهم برای گیاهان است و در فرآیندهای تشکیل کلروفیل و تنظیم رشد سلولی نقش دارد.
– کود سولفات مس می‌تواند به تقویت رشد ریشه‌ها و افزایش مقاومت گیاهان به تنش‌های محیطی کمک کند.

3. کاربرد آبی:

– این کودها به عنوان محلول پاشی با آب به گیاهان اعمال می‌شوند. این روش کاربرد باعث سریع‌تر و بهتر جذب عناصر توسط گیاهان می‌شود.

4. زمان کاربرد:

– کودهای ریز مغذی معمولاً در دوره‌های خاصی از رشد گیاهان، مانند رخ‌زنی، به کار می‌روند تا به بهبود برخی ویژگی‌های گیاهی کمک کنند.

هرچند که کاربرد این کودها در باغ‌های چای هنوز عمومیت ندارد، اما در برخی موارد خاص، این نوع کودها ممکن است به عنوان یک افزودنی مؤثر برای بهبود رشد و توسعه گیاهان چای مورد استفاده قرار گیرند. انجام آزمایش‌های خاص و مشاوره با کارشناسان زراعتی محلی بهترین راه برای تعیین نیاز به این کودها و مقدار مناسب آنها است.

همچنین بخوانید: علائم، پیشگیری و درمان کمبود گوگرد در بوته های چای

مشکلات موجود در تغذیه باغ های چای:

یکی از مشکلاتی که در سال های اخیر در مزارع چای شمال کشور اتفاق افتاده است، اسیدی شدن حدود نیمی از خاک های باغات چای است که pH خاک آن ها کمتر از 4 شده است (pH بهینه برای باغ چای 5.5 تا 4.5 است.) در pH های پایین عملکرد و باردهی باغ های چای کم شده، مسمومیت آلومینیوم در خاک اتفاق می افتد و در نتیجه شرایط برای فعالیت نماتد زخم ریشه چای فراهم می گردد (بر اساس آمار موجود متأسفانه حدود دو سوم باغ های چای آلوده به نماتد هستند.

که یکی از دلایل آن پایین بودن pH خاک است.) برای حل مشکل اسیدی شدن خاک باغات چای باید فرمول درست کودی در باغات استفاده گردد. در اولین قدم برای اصلاح خاک مزارع چای پیشنهاد می شود اصلاح کننده های آهکی در اواخر زمستان به خاک اضافه شود. یکی از اصلاح کننده ها، سنگ آهکی دولومیت است که به دلیل داشتن منیزیم برای مصرف دی چای کاری بسیار مناسب است.

منبع: بر گرفته از نوشته مهندس سیدعبداله میرحسینی مقدم