درختان پسته به منظور رشد مناسب و تولید محصول باکیفیت به عناصر مغذی گوناگونی شامل عناصر پرمصرف (ماکرو) و عناصر کممصرف (میکرو) نیاز دارند. این عناصر موجب افزایش مقاومت در برابر بیماری ها و بهبود کیفیت پسته تولیدی نیز می گردند.
عوامل مختلفی بر میزان دسترسی و جذب عناصر توسط درخت پسته اثر گذارند که ازجمله این عوامل می توان به ساختار، بافت، رطوبت، pH (واکنش) و عمق خاک، میزان شوری خاک و وجود مقادیر یون ها در آن، میزان توزیع ریشه، نوع پایه، مقدار ثمر دهی درختان، دمای محیط و حتی بیماری هایی که ممکن است در درختان مشاهده گردد، اشاره نمود.
علائم کمبود عناصر غذایی در درختان پسته در اکثر موارد با سایر گیاهان تفاوت دارد، چرا که پسته یک گیاه غیر معمول بوده و بسیاری از فاکتورهای آن با گیاهان دیگر متفاوت است.
کشاورزان و باغداران میتوانند با بررسی دقیق برگ های درختان پسته خود و مقایسه شکل و فرم آن ها با علائم اشاره شده در زیر از کمبودهای احتمالی عناصر غذایی و کودهای مورد نیاز باغهای پسته خود مطلع گردند. برگ درختان میتواند به عنوان برگه آزمایش، نمایانگر کمبودها و زیادی عناصر غذایی باشد.
با این حال، در برخی موارد، شباهت زیاد علائم، تشخیص را مشکل نموده و نیاز به نمونه برداری و آزمایش برگ و خاک دارد. بهترین زمان برای نمونه برداری برگ در بازه ۱۵ تیر ماه الی ۱۵ مرداد ماه می باشد. باغدارانی و کشاورزانی که تمایل به انجام آزمون برگ دارند، باید در دوره زمانی یادشده اقدام به نمونه برداری نمایند.
توصیه: استفاده از هر نوع کود کشاورزی به منظور اصلاح و تقویت خاک باغات و یا جبران کمبود عناصر غذایی درختان باید بر اساس نتیجه آزمایش خاک و یا آزمایش برگ درختان صرفاً با نظر کارشناسان مجرب کشاورزی منطقه صورت گیرد.
فهرست مطالب
علائم کمبود عناصر غذایی پر مصرف در درختان پسته
کمبود عناصر غذایی میتواند به رشد و عملکرد درختان پسته آسیب بزند. علائم کمبود عناصر غذایی پر مصرف در درختان پسته ممکن است شامل موارد زیر باشد
1- علایم کمبود ازت (N) در درختان پسته
علایم کمبود ازت (نیتروژن) در درختان پسته میتوانند عبارت باشند از:
- رشد ضعیف شاخهها و برگها: شاخهها و برگها به طور کلی کمرشد و نیازهای نوری را به نحو مناسب تأمین نمیکنند.
- زردی برگها: برگها ممکن است زرد شده و برگهای قدیمی به خصوص تحت تأثیر باشند.
- تاخیر در تولید میوه: کمبود ازت میتواند به تأخیر در تولید میوهها و کاهش تعداد میوهها منجر شود.
- میوههای کوچک و کیفیت پایین: میوهها ممکن است کوچکتر و کیفیت پایینتری داشته باشند.
- . تیرگی درختان: درختان ممکن است تیره و ضعیف به نظر بیایند.
با توجه به شدت کمبود ازت و سن درختان پسته، علائم ممکن است متغیر باشند. برای تشخیص دقیق کمبود ازت و مدیریت مناسب، تست خاک و تجزیه و تحلیل برگ میتوانند مفید باشند. همچنین، انتخاب مناسبترین نوع کود ازته و روشهای کوددهی باید با توجه به نیازهای خاص درختان پسته صورت گیرد.
- زرد شدن برگ های پیر و مجاور خوشه
- کاهش میزان رشد رویشی درختان
- ریزش جوانه های گل پسته
- کاهش تعداد دانه ها در خوشه
- قرمز رنگ شدن پوست درختان مبتلا به کمبود ازت
- ارغوانی کمرنگ شدن حاشیه برگ ها در برخی از موارد
- ریزش برگ ها به صورت توأم یا مستقل در شرایط کمبود شدید ازت قبل از پاییز و بخصوص زمان رسیدن محصول در درختان پر محصول
کود سولفات آمونیوم یکی از بهترین کودهای ازته برای جبران کمبود ازت در درختان پسته و رفع زردی برگ درختان پسته می باشد.
2- علایم کمبود پتاسیم (K) در درختان پسته
علایم کمبود پتاسیم (K) در درختان پسته میتواند شامل موارد زیر باشد:
- زردی و خشکی برگها: برگهای درختان پسته ممکن است زرد شده و بعداً خشک شوند. این زردی معمولاً از لبه برگها شروع میشود و به تدریج به برگهای کلی تیرگی منتقل میشود.
- کاهش در تولید میوه: درختان پسته با کمبود پتاسیم ممکن است میوههای کمتری تولید کنند و میوهها کوچکتر و کیفیت پایینتری داشته باشند.
- افزایش شکستگی شاخهها: شاخههای درختان پسته ممکن است به راحتی شکسته شوند یا بسیار ضعیف به نظر بیایند.
- میوههای نامنظم: میوهها ممکن است نامنظم و غیر یکنواخت باشند و از لحاظ شکل و اندازه تغییرات داشته باشند.
- کرختی درختان: درختان پسته با کمبود پتاسیم ممکن است کمتر توانمند به مقابله با عوامل زندهای مثل بیماریها و آفات باشند.
برای تشخیص دقیق کمبود پتاسیم در درختان پسته و مدیریت مناسب آن، تستهای خاکی و تجزیه و تحلیل برگ میتوانند مفید باشند. همچنین، انتخاب مناسبترین نوع کود پتاسیم و روشهای کوددهی باید با توجه به نیازهای خاص درختان پسته انجام شود.
- حاشیه سوختگی برگ درختان پسته
- افزایش حساسیت دانه پسته به آفتاب سوختگی
- کاهش درجه خندانی پسته رسیده (افزایش میزان دهان بست پسته رسیده)
برای تأمین پتاسیم مورد نیاز درخت پسته و رفع حاشیه سوختگی برگ درختان ،می توان از کود سولفات پتاسیم استفاده کنید.
3- علایم کمبود کلسیم (Ca) در درختان پسته
علائم کمبود کلسیم (Ca) در درختان پسته میتواند شامل موارد زیر باشد:
- نمکهای سفیدی در اطراف سطح خاک: نمکهای سفیدی (کربنات کلسیم) ممکن است در اطراف خاک و ریشههای درختان پسته دیده شود.
- خشکی نوک برگها: برگها به خصوص نوک آنها خشک میشوند و ممکن است نقاط سوزنی در نوک برگها شکل بگیرد.
- تاخیر در رشد: کمبود کلسیم میتواند به تاخیر در رشد شاخهها و ساقهها منجر شود.
- کیفیت پایین میوهها: میوهها ممکن است کیفیت پایینتری داشته باشند و ممکن است به مشکلاتی مانند کرختی یا آسیبهای فیزیکی حساستر باشند.
- کمبودی در نمونهگیری میوه: نمونههای میوه ممکن است به طور غیریکنواخت درختان پسته رویآوری کنند.
برای تشخیص دقیق کمبود کلسیم و مدیریت مناسب آن، تستهای خاکی و تجزیه و تحلیل برگ میتوانند مفید باشند. همچنین، انتخاب مناسبترین نوع کود کلسیم و روشهای کوددهی باید با توجه به نیازهای خاص درختان پسته صورت گیرد.
همچنین بخوانید: مختصری درباره ارزش غذایی پسته و مشخصات درخت پسته
- گرد و مدور شدن برگ ها همراه با قاشقی شدن آنها
- عارضه لکه پوست استخوانی
برای تأمین گچ مورد نیاز باغات و مزارع بخصوص باغات پسته می توانید از گچ استفاده کنید.
4- علایم کمبود فسفر (P) در درختان پسته
علائم کمبود فسفر (P) در درختان پسته میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- رشد ضعیف و تأخیر در تولید میوه: یکی از نشانههای اصلی کمبود فسفر در درختان پسته، رشد ضعیف شاخهها و تأخیر در تولید میوه میباشد.
- زردی و تغییر رنگ برگها: برگها ممکن است زرد شده و تغییر رنگ به سبز تیره یا بنفشی را نشان دهند.
- کاهش تعداد میوهها: تعداد میوهها ممکن است کاهش یابد و میوهها کمتر و کیفیت پایینتری داشته باشند.
- زندهنمایی برگها: برگها ممکن است کمی زندهتر به نظر بیایند.
- کاهش عملکرد و کیفیت: میوهها ممکن است کمترین عملکرد را داشته و کیفیت پایینتری داشته باشند.
برای تشخیص دقیق کمبود فسفر و مدیریت مناسب آن، تستهای خاکی و تجزیه و تحلیل برگ میتوانند مفید باشند. همچنین، انتخاب مناسبترین نوع کود فسفر و روشهای کوددهی باید با توجه به نیازهای خاص درختان پسته انجام شود.
- باریک شدن شاخه ها
- سبز تیره دیده شدن برگ ها
- کاهش شاخه های جانبی درخت پسته
- پیدایش نقطه های سوخته به شکل غیر یکنواخت در نزدیکی لبه برگ های مسن که در طول فصل گسترش یافته تا اینکه تمامی برگ را فرا گرفته و در نهایت برگ خشک شده و به زمین می ریزد.
برای تغذیه خاک باغات و جبران کمبود فسفات می توانید از کود فسفات طلایی گرانوله و یا سوپر فسفات استفاده کنید.
علائم کمبود عناصر غذایی کم مصرف در درختان پسته
کمبود عناصر غذایی میتواند به رشد و عملکرد درختان پسته آسیب بزند. علائم کمبود عناصر غذایی کم مصرف در درختان پسته ممکن است شامل موارد زیر باشند:
1- علایم کمبود مس (Cu) در درختان پسته
کمبود مس (Cu) در درختان پسته ممکن است به علائمی مانند زیر منجر شود:
- تغییر رنگ برگها: برگها ممکن است تغییر رنگ به سبز تیره یا بنفشی نشان دهند.
- تغییر در شکل برگها: برگها ممکن است شکل خمیده و غیرعادی داشته باشند.
- رشد ضعیف شاخهها و شاخههای نارس: شاخهها به طور کلی کمرشد و نارس باقی میمانند.
- کاهش تعداد میوهها: تعداد میوهها ممکن است کاهش یابد و میوهها کمتر و کیفیت پایینتری داشته باشند.
- میوههای نامنظم: میوهها ممکن است به طور نامنظم درختان پسته رویآوری کنند و از نظر شکل و اندازه تغییرات داشته باشند.
برای تشخیص دقیق کمبود مس و مدیریت مناسب آن، تجزیه و تحلیل برگها و تستهای خاکی میتوانند مفید باشند. همچنین، انتخاب مناسبترین نوع کود مس و روشهای کوددهی باید با توجه به نیازهای خاص درختان پسته انجام شود.
- کمبود مس معمولاً در فصل تابستان و اغلب در خاک های شنی که با آب شیرین آبیاری می گردند و همچنین در درختان تازه بارور و باغات تازه احداث شده به وجود می آید.
- بد شکلی مغز محصولات پسته
- حالت عصایی پیدا کردن سرشاخه ها و تیره رنگ شدن پوست آنها می شود.
- چروکیدگی شاخه ها و ظاهر شدن لکه های تیره کوچک در نزدیکی نوک شاخه ها
- سر خشکیدگی درختان پسته درخت و حالت سوختگی نوک برگ های نابالغ در انتهای شاخه و ریزش برگ های سوخته
برای تأمین مس مورد نیاز گیاهان می توانید از سولفات مس استفاده کنید.
2- علایم کمبود آهن (Fe) در درختان پسته
علائم کمبود آهن (Fe) در درختان پسته ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- زردی بینرگی برگها (کلروز): یکی از نشانههای اصلی کمبود آهن در درختان پسته، زردی بینرگی برگها است. این زردی ممکن است در نواحی بین رگهای برگها ظاهر شود.
- رشد ضعیف و تاخیر در تولید میوه: درختان پسته با کمبود آهن ممکن است رشد شاخهها و ساقهها ضعیف باشد و تولید میوه با تاخیر رخ دهد.
- برگهای کوچک و کمیت برگهای کمتر: برگها ممکن است کوچکتر باشند و تعداد برگها کمتر شود.
- میوههای کمتر و کیفیت پایینتر: میوهها ممکن است کمترین عملکرد را داشته و کیفیت پایینتری داشته باشند.
- تاخیر در رشد و کرختی درختان: درختان پسته با کمبود آهن ممکن است به تاخیر در رشد بخوابند و به بیماریها و آفات حساستر باشند.
برای تشخیص دقیق کمبود آهن و مدیریت مناسب آن، تستهای خاکی و تجزیه و تحلیل برگ میتوانند مفید باشند. همچنین، انتخاب مناسبترین نوع کود آهن و روشهای کوددهی باید با توجه به نیازهای خاص درختان پسته انجام شود.
- رنگ پریدگی به صورت یکدست و فقدان کلروفیل کافی در برگ ها (سبز کم رنگ شدن برگها) خصوصاً برگ های جوان و کاهش ضخامت برگ نسبت به حالت معمول
- سوختگی برگ در اثر تابش نور خورشید و ایجاد لکه و یا خشکیدگی های غیر منظم در سطح برگ درخت در ماه تیر و مرداد
- معمولاً پسته شاخه های دارای کمبود آهن به طور کامل رشد نکرده یا پوک می شود.
- کاهش تعداد دانه پسته در خوشه و کوچک شدن دانه ها
برای جبران کمبود آهن در درخت پسته می توانید از کلات آهن استفاده نمایید.
3- علایم کمبود روی (Zn) در درختان پسته
علائم کمبود روی (Zn) در درختان پسته میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- زردی بینرگی برگها (کلروز): یکی از نشانههای اصلی کمبود روی در درختان پسته، زردی بینرگی برگها است. این زردی ممکن است در نواحی بین رگهای برگها ظاهر شود.
- رشد ضعیف و تاخیر در تولید میوه: درختان پسته با کمبود روی ممکن است رشد شاخهها و ساقهها ضعیف باشد و تولید میوه با تاخیر رخ دهد.
- برگهای کوچک و کمیت برگهای کمتر: برگها ممکن است کوچکتر باشند و تعداد برگها کمتر شود.
- میوههای کمتر و کیفیت پایینتر: میوهها ممکن است کمترین عملکرد را داشته و کیفیت پایینتری داشته باشند.
- تاخیر در رشد و کرختی درختان: درختان پسته با کمبود روی ممکن است به تاخیر در رشد بخوابند و به بیماریها و آفات حساستر باشند.
برای تشخیص دقیق کمبود روی و مدیریت مناسب آن، تستهای خاکی و تجزیه و تحلیل برگ میتوانند مفید باشند. همچنین، انتخاب مناسبترین نوع کود روی و روشهای کوددهی باید با توجه به نیازهای خاص درختان پسته انجام شود.
- کمبود عنصر روی بیشتر در خاک های شنی رایج است.
- بیدار شدن دیرتر نسبت به سایر درختان در ابتدای فصل به خاطر تأخیر در باز شدن جوانه های رویشی و زایشی
- خشک شدن قسمت انتهایی شاخه های جوان در کمبود های شدید
- در کمبودهای خفیف بین رگبرگها سبز کمرنگ می گردد. پسته ها ریزتر و قرمزتر هستند. ضمن آنکه تعداد دانه در خوشه کاهش یافته و در اکثر موارد پوک می شوند.
- بروز پدیده های کچلی، ریز برگی، کوتاهی فاصله میانگره ها و لختی شاخه ها و مواج شدن برگ ها در اثر کمبود عنصر روی در درخت پسته قابل مشاهده است.
برای تأمین روی مورد نیاز درختان و جبران کمبود روی می تواند از سولفات روی و یا کلات روی استفاده کنید.
4- علایم کمبود منگنز (Mn) در درختان پسته
علائم کمبود منگنز (Mn) در درختان پسته میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- زردی بینرگی برگها (کلروز): یکی از نشانههای اصلی کمبود منگنز در درختان پسته، زردی بینرگی برگها است. این زردی ممکن است در نواحی بین رگهای برگها ظاهر شود.
- رشد ضعیف و تاخیر در تولید میوه: درختان پسته با کمبود منگنز ممکن است رشد شاخهها و ساقهها ضعیف باشد و تولید میوه با تاخیر رخ دهد.
- برگهای کوچک و کمیت برگهای کمتر: برگها ممکن است کوچکتر باشند و تعداد برگها کمتر شود.
- میوههای کمتر و کیفیت پایینتر: میوهها ممکن است کمترین عملکرد را داشته و کیفیت پایینتری داشته باشند.
- تاخیر در رشد و کرختی درختان: درختان پسته با کمبود منگنز ممکن است به تاخیر در رشد بخوابند و به بیماریها و آفات حساستر باشند.
برای تشخیص دقیق کمبود منگنز و مدیریت مناسب آن، تستهای خاکی و تجزیه و تحلیل برگ میتوانند مفید باشند. همچنین، انتخاب مناسبترین نوع کود منگنز و روشهای کوددهی باید با توجه به نیازهای خاص درختان پسته انجام شود.
- علائم کمبود منگنز مشابه کبود عنصر آهن است با این تفاوت که قسمتی از حاشیه برگ ها سبز باقی می ماند.
- رگبرگ های اصلی قرمز رنگ شده و همچنین مشاهده علائم ریز برگی.
برای تآمین منگنز مورد نیاز درختان می توانید از سولفات منگنز استفاده نمائید.
5- علایم کمبود بُر (B) در درختان پسته
علائم کمبود بور (B) در درختان پسته میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- خشکی و تغییر رنگ برگها: برگها ممکن است خشک شده و تغییر رنگ به قهوهای یا سیاه را نشان دهند.
- تاخیر در تولید میوه: کمبود بور ممکن است به تاخیر در تولید میوه منجر شود و میوهها دیرتر به رشد دست پیدا کنند.
- میوههای نامنظم: میوهها ممکن است به طور نامنظم درختان پسته رویآوری کنند و از نظر شکل و اندازه تغییرات داشته باشند.
- کیفیت پایین میوهها: میوهها ممکن است کیفیت پایینتری داشته باشند و مشکلاتی مانند شکستگیها و آسیبهای فیزیکی حساستر به آنها باشد.
- کرختی درختان: درختان پسته ممکن است تیره و ضعیف به نظر بیایند.
برای تشخیص دقیق کمبود بور و مدیریت مناسب آن، تستهای خاکی و تجزیه و تحلیل برگ میتوانند مفید باشند. همچنین، انتخاب مناسبترین نوع کود بور و روشهای کوددهی باید با توجه به نیازهای خاص درختان پسته انجام شود.
بیشتر بخوانید: کودهای ازته برای کود دهی درختان پسته
- ریزش خوشه های گل در زمان باز شدن
- ضخیم و کوتاه شدن دمبرگ ها و ساقه ها
- خوشه ها تنک و کم دانه شده و همچنین پوک شدن دانه ها
- زرد شدن، تاب خوردن، بد شکلی و نامتقارن شدن برگ ها و کاهش رشد سر شاخه های اصلی
- نوک شاخه ها خشک شده و جوانه های انتهایی در حالت خواب باقی می مانند.
- معمولاً در باغ های پسته بیش بود بُر (مسمومیت بر) مشاهده می شود و کمبود بر به ندرت مشاهده می گردد.
در صورت مشاهده کمبود بور برای جبران کمبود عنصر غذایی بر در خاک می توانید از بُر کشاورزی استفاده کنید.