واکنش سدیم هیدروکسید (سود مایع) و سولفات مس

واکنش سدیم هیدروکسید (سود مایع) با سولفات مس یا کپرات سولفات (CuSO₄) می‌تواند به صورت زیر باشد:

[ 2NaOH + CuSO4 = Cu(OH)2 +  Na2SO4 ]

در این واکنش، سدیم هیدروکسید با سولفات مس واکنش می‌دهد و باعث تشکیل مس هیدروکسید (Cu(OH)₂) و ناتریم سولفات (Na₂SO₄) می‌شود. مس هیدروکسید به صورت یک رنگ آبی گرفته می‌شود.

این واکنش می‌تواند در آزمایشگاه یا در شرایط خاص در محیط‌های صنعتی یا شیمیایی اتفاق بیافتد. به عنوان مثال، ممکن است از این واکنش در فرایندهای جداسازی و استخراج مس استفاده شود. این واکنش به دلیل تشکیل مس هیدروکسید با رنگ خاص، ممکن است در تشخیص مس در حلال‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

واکنش فلزات واسطه و سدیم هیدروکسید

واکنش فلزات واسطه با سدیم هیدروکسید (سود مایع) ممکن است با توجه به نوع فلز و شرایط واکنش متفاوت باشد. اما به طور کلی، واکنش زیر نشان‌دهنده واکنش عامل سدیم هیدروکسید با یک فلز واسطه است:

[ 2NaOH + M = M(OH)2 + Na2O ]

در این واکنش، (M) نمایانگر یک فلز واسطه است. سدیم هیدروکسید با فلز واسطه واکنش می‌دهد و موجب تشکیل هیدروکسید آن فلز می‌شود که عمدتاً به صورت M(OH)₂ نمایش داده می‌شود. همچنین، در این واکنش، ناتریم اکسید (Na₂O) نیز تولید می‌شود.

برای نمونه، اگر فلز واسطه مثل روی (Zn) با سدیم هیدروکسید واکنش دهد، واکنش به صورت زیر خواهد بود:

[ 2NaOH + Zn =  Zn(OH)2 + Na2O ]

در اینجا، روی هیدروکسید (Zn(OH)₂) تشکیل شده است و ناتریم اکسید (Na₂O) نیز به وجود آمده است. این واکنشات در زمینه‌های مختلفی از جمله شیمی تجربی، فرایندهای صنعتی، یا تهیه مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

فلزات انتقالی در اثر ترکیب با سایر عناصر ترکیبات رنگی ایجاد می کنند. بسیاری از این مواد در آب قابل حل بوده و محلول های رنگی به وجود می آورند (مانند سولفات مس، سولفات آهن و … )

اگر به محلول عناصر فلزات انتقالی، محلول سدیم هیدروکسید (سود مایع |سود سوزآور | سود کاستیک | محلول سود پرک) افزوده شود، هیدروکسید فلزات واسطه شکل می گیرد (به عنوان مثال واکنش سود مایع با محلول سولفات مس باعث تشکیل رسوب هیدروکسید مس می گردد)

که این مواد در آب نامحلول هستند. هیدروکسید های فلزی در آب محلول نبوده و به صورت رسوب در محلول ته نشین می شوند. فلزات واسطه مختلف رسوب با رنگ های گوناگون تولید می کنند. این واکنش‌ها به خودی خود خطرناک نیستند و تنها باید در مورد مواد استفاده شده دستورالعمل های ایمنی  را مورد توجه قرار داد.

(می توانید دستورالعمل ایمنی سود کاستیک را مطالعه بفرمائید.) در صورتی که محلول های مورد استفاده رقیق باشند، این واکنش بی خطر است. اما در صورتی که از مواد شیمیایی با غلظت بالا استفاده شود باید با دقت بیشتری در مورد موارد ایمنی، آزمایش‌ها را انجام داد.

واکنش سود مایع و سولفات مس

در اثر واکنش بین سولفات مس و محلول سدیم هیدروکسید (سود مایع | محلول سود پرک) هیدروکسید مس به صورت رسوبات آبی رنگی شکل می گیرد. محلول سولفات مس بر اساس واکنش زیر با محلول سود مایع واکنش می دهد:

سولفات سدیم + هیدروکسید مس  →    سدیم هیدروکسید +  سولفات مس

CuSO₄     +     2NaOH       →     Cu(OH)₂     +   Na₂SO₄

(محلول بی رنگ + رسوب آبی رنگ →  محلول بی رنگ +  محلول آبی رنگ)

در این واکنش، یک مول سولفات مس با یک مول سود مایع واکنش داده و موجب تشکیل مس هیدروکسید (Cu(OH)₂) و ناتریم سولفات (Na₂SO₄) می‌شود. مس هیدروکسید به صورت یک رنگ آبی گرفته می‌شود. این واکنش معمولاً در آزمایشگاه‌ها برای شناسایی مس و یا در فرآیندهای صنعتی به کار می‌رود.

همانگونه که در ویدئو نیز مشاهده می‌کنید که با افزودن محلول سولفات مس (محلول با رنگ آبی)، به سود مایع (محلول بی رنگ)، توده‌های آبی رنگی تشکیل می شود. مواد جامد آبی ایجاد شده، هیدروکسید مس می باشند که به صورت نامحلول در ظرف آزمایش ته نشین می‌گردند.